16. ve 17. yüzyılda
anadolu‘da gerçekleşen celali isyanları, din veya mezhep temelli ya da birileri “ben şeyhim” veya “mehdiyim” dedi diye değil, halk yoksul olduğu için ortaya çıkmıştır.
günümüz
türkiye‘sini ele alalım. belirli bir kesim
oligarşi ile devleti yönetip
altın varak‘lar içinde yaşarken halk çay bardağı ile sıvıyağ alıp ucuz ekmek için kuyruğa girmekte. celali isyanları da kendi devrinde işte tam bu nedenlerden ötürü ortaya çıkmıştır!
(bkz: yoksulluk)
yani,
halk ağır vergiler altında eziliyordu cümlesi, bugün olduğu gibi o günlerde de yoksul ve cahil halkın tek hakikatiydi.
celali isyanları,
osmanlı imparatorluğu‘nun
avrupa‘daki ilerleyişini yavaşlatıp içteki kargaşadan ötürü devlet zaman kaybetmiştir. fetih mantığıyla düşünürsek tabii. hatta arttırıyorum, osmanlı’nın kendi aydınlanmasını veya diğer tabirle,
rönesans‘ını yaşayamamasının en büyük nedenlerinden biri de yine bu isyanlardır.
bu isyanlarda tüm suç saraylarda yaşayıp halka azap olan hanedan ailesi ve onların yardakçılarındadır.
celali isyanları gerçekleşirken aynı minvalde avrupa’nın birçok ülkesinde tam zamanlı isyanlar baş göstermiş,
eşkıya tabiri ise ilk bu yıllarda ortaya çıkmıştır.
köroğlu karakteri celali isyanları’nın en bilindik ve ta günümüze kadar gelmiş, ancak içeriği tam algılanamayan tek bilindik figürüdür.
celali isyanları’ndan her iktidar sahibinin ders çıkarması gerekmektedir. keza, halkın da.
(bkz: boş tencere hükümet devirir)
(bkz: boş tencerenin yıkamayacağı hükümet yoktur)