yuğ

cenaze yemeğiyle zerre alakası yok mudur? hımm. :d sevgili turkuazgibi kelimenin anlamına dair gerekli açıklamayı şurada (#4350607) yapmış zaten, tekrara düşmeyelim. hadi gelin biz de en eski kaynaklarımızda sözü geçen yuğ/yoğ teriminin nasıl kullanıldığına ve nasıl anlamlandırıldığına bakalım. --- spoiler --- köktürkçe metin: türküme budunuma yigin ança kazganu birtim. bunça kazganıp kangım kagan ıt yıl onunç ay altı otuzka uça bardı. lagzın yıl bişinç ay yiti otuzka yoğ ertürtüm. bukağ tutuk [...] kangı lisün tay sengün başadu biş yüz eren kelti. kokuluk ö[...] altun kümüş kergeksiz kelürti. yoğ yıparıg kelürüp tike birdi. çından ığaç kelürüp öz yar [...] bunça budun saçın kulkakın [... b]ıçdı. edgü özlük atın kara kişin kök teyengin sansız kelürüp kop kotı. türkiye türkçesiyle metin: türküm için, milletim için iyisini öylece kazanıverdim. bu kadar kazanıp babam kağan köpek yılı, onuncu ay, yirmi altıda uçup gitti. domuz yılı, beşinci ay, yirmi yedide yas töreni yaptırdım. bukağ vali ... babası lisün tay generalin başkanlığında beş yüz yiğit geldi. kokuluk ... altın, gümüş fazla fazla getirdi. yas töreni kokusunu getirip dikiverdi. sandal ağacı getirip öz ... bunca millet saçını, kulağını ... kesti. iyi binek atını, kara samurunu, mavi sincabını sayısız getirip hep bıraktı. /bilge kağan âbidesi, güney yüzü (10-12). -prof. dr. muharrem ergin, orhun abideleri. --- spoiler --- bugün ulaşabildiğimiz en eski yazılı kaynaklaklarımızdan olan orhun yazıtlarında yuğ törenine ilişkin çeşitli örnekler vardır, ben içlerinden yalnızca birini alıntıladım. yazıtların taşa kazınarak yazıldığı göz önünde bulundurulduğunda, her hadisenin detaylıca anlatılamayacağı da anlaşılacaktır. önemli olan dikkat çekici hap bilgileri yazıya geçirmektir. “ee burada yemekten söz edilmiyor” diyenler olursa diye söylüyorum. cenazede hazineden ikram etmek; iyi binek atı, kara samur ve mavi sincap gibi dönemin en değerli hayvanlarını ölünün ruhuna adamak yine tören esnasında yemek verildiğine işaret eder. daha yakın tarihe gelecek olursak kâşgarlı mahmud, oba oba gezerek çeşitli türk boylarından derlediği sözlüğü dîvânu lugâti’t-türk’te yuğ kelimesini şu şekilde tanımlamıştır; --- spoiler --- (یوغ) yoğ: ölü gömüldükten sonra üç yahut yedi güne kadar verilen yemek. -besim atalay, “kâşgarlı mahmud, divanü lûgat-it türk”, tdk. --- spoiler --- bonus; --- spoiler --- yōg: ölüyü gömmekten dönenler için yapılan yemeğin adı. üç veya yedi gün sürer. -ahmet bican ercilasun-ziyat akkoyunlu, “kâşgarlı mahmud, dîvânu lugâti’t-türk (giriş-metin-çeviri-notlar-dizin)", tdk. --- spoiler --- demek ki neymiş? bilmeden konuşmuyormuşuz. önce gidip ilk kaynaklarımıza bakıyormuşuz. bir daha tekrarlayalım mı? :)