Elon Musk'ın geçtiğimiz aylarda tanıttığı, bilimkurgu filmlerinden çıkıp da ete kemiğe bürünen bir
yapay zeka teknolojisi.
İnsan beyni yapısı gereği saniyede devasa miktarlarda veri alabilen bir yapı. Lakin anlam kazandırma konusunda bir miktar yavaş. Yani, algılama ve veri girdisi hızının çok küçük miktarlarında çıktı alabiliyoruz. Çıktıdan kastım; düşünme, konuşma falan.
Elon Musk'ın domuzlar üzerinde yaptığı araştırma da tam olarak bu noktaya değiniyor. Yapay zeka ile insan beyni birleştiğinde, veri işleme kapasitesini ciddi manada arttırır hale getiriyor.
Aynı zamanda dil kullanmadan iletişim kurmak, sinir kökenli bir çok fizyolojik ve psikolojik hastalığı tedavi etmek yahut semptomlarını minimize etmek, dış dünyadaki bilgileri direkt beynimize aktarmak gibi amaçlar da yok değil tabi.
Beyin, çalışırken çok ufak elektriksel akımları kullanır. Buna
aksiyon potansiyeli denir.
Hans Berger 100 yıl önce bunu tespit etti. Zaman geçtikçe de bu verilerin her birinin anlamı olduğunu öğrendik. Şu an düşünce gücüyle hareket ettirilebilen protez uzuvların çalışma mantısı da buna dayanıyor aslında.
Bu teknolojinin çalışma temeli de buna dayanıyor.
Tabii ki burada bir çok sorun var.
1. si; beyinle bağlantıyı sağlayacak olan elektrotların doğru yere yerleştirilmesi çok önemli. Günümüzde epilepsi ameliyatlarında bu elektrotlar beyin arına yerleştiriliyor, lakin bu işlem çok daha kompleks bir işlem.
Tamam bu işi yapan robotlar da var, lakin istenen hassasiyette değil.
2. si; verileri filtrelemek çok zor. Biz, laboratuvarda
EEG verilerini işlerken bile, bazı durumlarda tabiri caizse imanımız gevriyor. Dış uyaranlar, o sırada milyarlarca nöron'un farklı verileri, elektronik aletlerin, gündelik gerçekleşen istemli ve istemsiz hareketlerin, hatta su sesinin bile kirletici etkisini temizlemek vakit alan bir şey.
Bunun anlık ayıklanması ve sadece istenen dalganın tespiti bile ciddi mesele.
3. sü; yerleştirilen bu alıcı elektrotlar sadece beynin
korteks kısmına yerleştiriliyor. Lakin, hareketlerin hepsinin kaynağı burası değil. İlkel beyin,
limbik çekirdekler, yahut
insüler korteks mesela. Buradaki verileri korteks seviyesinden tespit etmek oldukça zor.
Kimse beynine bir çubuk sokulmasını istemez. Ki bunun tahribatı da düşünülmesi gereken konu.
4. olarak; veri ayrıştırma kısmına biraz daha değinelim istiyorum.
Siz bu verileri nasıl işleyeceksiniz acaba? Dünyadaki en mükemmel bilgisayarlardan kaç tanesini kullanacaksınız bir işlem için mesela? İnsan beyni, her ne kadar 1,5 kiloluk, vıcık vıcık bir yağ kütlesi olsa da; potansiyelini bilgisayarlarla bir tutmak akıl yoksunluğudur.
Aynı anda yapılan milyarlarca ateşlemeyi analiz etme, hangi ateşlemenin nereden yapıldığını ve vücuttaki etkilerinin tespitini nasıl yapacaksınız mesela?
Ki biz hala hafıza, duygu ve düşünce konusunu çözebilmiş değiliz.
Ayrıca konunun etik boyutu da var ki... Ona hiç girmeyin.
Peki yapay zeka ne durumda? Şu an tanı koyan yapay doktorlar, cerrah robotlar, otonom araçlar var. MR ve ultrason verilerini bile önce programlar işliyor, daha sonra sinirbilimciler yahut radyologlar inceliyor.
Gelişir mi? Tabi. lakin önce bu sorunların çözülmesi gerekli diye düşünüyorum.
Amma yazdım, iyi bok yedim.