t: “rüya ya da düş, uykunun genel ve karakteristik özelliklerinden biri olup, uykunun hızlı göz hareketi adlı evreleriyle yakından ilişkili bulunan, görsel ve işitsel algı ve duygulardır.“
freud’a göre insanın uyanıkken çeşitli sebeplerle bastırdığı duyguları, uyku halindeyken bilinç daha rahat olduğu için görsel şekilde öne çıkmasıdır.
rüyalar, metapsişik araştırmacılarca neden ve kaynakları bakımından sıfırlara ayrılır.
psikofizyolojik kaynaklı rüyalar (alelade rüyalar) yani bilinçaltından kaynaklanan rüyalardır. bunlar, genellikle heyecanlar, sıkıntılar, korkular, bastırılmış duygular vs gibi şeylerden kaynaklanan rüyalardır.
fizyokimyasal kaynaklı rüyalar, bu tür rüyalar da kendi içinde ikiye ayrılır. fiziksel ve kimyasal kaynaklı rüyalar.
fiziksel kaynaklı rüyalar; fiziksel ortamdan gelen, bedensel ağrı ve rahatsızlıklardan ve ses, ışık, koku gibi beş duyuyu ilgilendiren uyaranlardan kaynaklanan rüyalardır.
bu rüya türü ile ilgili yapılan 2 deneyden örnek vermek gerekirse, bir deneyde uyuyan kişinin burnu ve dudağı arasında boşluğa kuş tüyü sürerek rahatsız ediyorlar. denek rüyasında yüzüne işkence edilerek derisinin yüzüldüğüne ilişkin bir rüya görüyor. ikinci deneyde uyuyan kişinin kulağı yakınlarında iki çelik bıçak birbirine sürtülüyor. denek, rüyasında tarihi bir olay sırasında kentin bütün çanlarının çaldığını görüyor.
kimyasal kaynaklı rüyalar; uyuşturucular ve ilaçlar gibi, alınmaları halinde vücudun nörofizyolojik ve kimyasal yapısında belirli değişiklikler yaratan etkenlerden doğan rüyalardır.
bir diğer tür metapsişik kaynaklı rüyalar, bu türü de kendi içinde ayrılıyor. kısaca bahsetmek gerekirse;
psişik kaynaklı ya da paranormal rüyalar; paranormal yeteneklerin uyku sırasında kullanımıyla ilgili rüyalardır. üç ana grupta ele alırsak;
telepatik rüyalar; uyuyan kimsenin uyanık bir insanın düşünce ve imajlarını ya da bir başka uyuyan kimsenin rüyasını telepatik yolla almasıyla oluşan rüyalardır.
durugörü rüyaları; parapsikolojik incelemeler durugörü fenomeninin uyku sırasında da oluşabileceğini ortaya koymuştur. dolayısıyla uykudaki biri, bazen, durugörü medyumları gibi, o anda kendisinden uzakta olan olay ve nesneleri algılayabilir. bu algılar uyanıldığında rüya olarak hatırlanır.
obe ya da şuur projeksiyonu (astral seyahat) rüyaları; insanın deneysel spiritüalizmde duble (okültizm ve teozofideki adıyla astral beden) denilen süptil (esîrî) bedeninin uyku sırasındaki faaliyet ve gezintilerinin rüya tarzında hatırlanması. bu faaliyet ve gezintilere okültizmde, teozofide ve popüler kültürde astral seyahat, parapsikolojide ise beden-dışı deneyim (out-of-body experience) denir.
haberci rüyalar; ruhçulara göre, bunlar kaynağı tekâmül düzeyi “yüksek” bedensiz varlıklar olan, bir mesaj taşıyan, amaçlı, düzenlenmiş rüyalardır, ruhta derin izler bıraktıklarından kolay kolay unutulmazlar.
uyarıcı rüyalar; ruhçulara göre, bunlar kişiye önemli sonuçlar doğuracak hatalı bir davranışta bulunmasını, yanlış bir yola sapmasını vs.’yi önlemek üzere gösterilen rüyalardır. uyarıcı rüyaların kaynağı, ruhçulara göre, genellikle kişinin hami varlığıdır.
serbest hafıza rüyaları; ruhçulara göre bunlar, kişinin geçmiş reenkarnasyonlarına ait anılarıyla ilgili rüyalardır. serbest hafızada yer alan bu tür rüyalar kimi zaman defalarca, aynı ayrıntılarıyla, yeniden görülürler; dolayısıyla, tekrarlanan rüyaların çoğu bu gruba sokulur.
bilgilendirme amaçlı rüyalar; ruhçulara göre bunlar çok nadiren görülen rüyalardır. uyarıcı veya geleceğe yönelik bir nitelik taşımayıp, yalnızca kişiyi bilmediği bir konuda bilgilendirme amacını taşır.
bedensiz varlıklarla kurulan irtibatlardan kaynaklanan rüyalar; ruhçulara göre bunlar, genellikle kişinin önceden tanıdığı, ölüm olayı ile bedenini terk ederek öte âleme göçmüş kimseler ile uyku sırasında iletişim kurmasından kaynaklanan rüyalardır. fakat rüyada ölmüş bir kimsenin bulunması rüyanın muhakkak bu gruba girmesini gerektirmez; yani muhakkak o kimseyle bir görüşme yapılmış olduğunu göstermez; bu, psikofizyolojik kaynaklı alelade bir rüya da olabilir, haberci bir rüya da olabilir.
bir diğer tür de prekognitif rüyalardır, bu rüya türü meydana gelecek olayların önceden bilinmesini sağlayıcı, kısaca geleceğe ilişkin rüyalardır bu yüzden de yüzyıllardır insanları hayrete düşürür ve korkunç gelir. bir rüyanın prekognitif olarak anılması için gerçekleşmesi gerekir. gördüğümüz şeyin prekognitif rüya olduğunu gerçekleşmeden anlayamayız.
başka bir tür de yaratıcı rüya; bir sanat eserinin, bir icadın yapılmasını ya da yeni bir kavramın doğmasını sağlayıcı ilham veren rüyalara denir. birçok sanatkar, eserlerini gördükleri yaratıcı rüyaları yaşamlarında uygulamak suretiyle meydana getirmişlerdir. örneğin edgar allan poe hikayelerini rüyalarından ilham alarak yazmıştır, paul mccartney yesterday’i çalmadan önce rüyasında dinlemiştir.
ve son rüya türü lüsid rüya; kısaca “bilinçli rüya” olarak ifade edilebilecek lüsid rüya kişinin rüya gördüğü sırada, rüya gördüğünün farkında olması haline ve rüya gördüğünün bilincinde olduğu bu tür rüyalara verilen addır.
peki rüyada olduğumuzu nasıl anlarız?
blackorwhite’tan öğrendiğim birkaç şeyi ve kendi bildiğim şeyleri paylaşmak istiyorum.
1-) uyumadan önce elinize kalemle bir çizgi, bir işaret çizebilirsiniz. ardından rüyada elinize bakıp çizgiyi aramanız gerekiyor, çizgi yoksa rüya görüyorsunuz. ben bunu denedim ama hiçbirinde başarılı olamadım. insanın aklına gelmiyor. aslında bunun için çizgiye gerek bile yokmuş çünkü rüyada ellerimiz hiçbir zaman tam olmazmış, eksik ya da fazla parmaklı olabilirmişiz, ten rengimiz farklı olabilirmiş, ellerimizi bulanık görebilirmişiz.
düşünüyorum ama hiçbir rüyamda kendi elimi net bir şekilde gördüğümü hatırlamıyorum.
2-) ayaklara bakmak. rüyada ayaklarımız yere basmazmış hafif havada süzülen bir şekilde olurmuşuz.
3-) aynaya bakmak, rüyada asla kendi yansımamızı göremezmişiz.
4-) rüyamızda gördüğümüz insanlara sorular sormak, saçma cevaplar vermeye başlarlarmış ya da davranış bozukluğu sergilemeye.
5-) rüyanızda bir şey okumaya çalışmak, çok zorlanırız. kelimeler birbirine girer, ne olduğunu seçmekte zorlanırız.
6-) burnumuzu sıkmak, rüyadaysak nefes almaya devam edebiliriz.
7-) eğer dövmeniz varsa dövmenize bakmak, rüyalarda normalde olduğundan farklı görünürmüş.
aslında rüyada bunları yapmak sıkıntı değil, insanın aklına gelmiyor. yatmadan önce kendini sürekli bunları yapmaya şartlamak gerek. örneğin 5. madde için yatağınızın yanında bir kitap olduğunu düşünelim, yatmadan bir saat önce sürekli açıp ondan bir şey okursak. rüyada da bunu yapmak aklımıza gelebilir.
ben lüsid rüya hiç deneyimleyemedim çünkü rüyada olduğumu fark ettiğimde istemsizce uyanıyorum. ama herkesin çok özendiği bir şeyi yapabiliyorum, rüyamda istediğim şeyi görmek. mesela birine diyorum ki bu gece rüyamda seni göreceğim, görüyorum. bunda olay kendinizi o kişiyi ya da bir olayı rüyada görmek için şartlamak ve uyumadan önce yoğun bir şekilde düşünmek.
ama bunu da lüsid rüya olayını da sürekli yapmak sağlıklı değil bence, rüyanızda size verilmek istenen bir mesajı engelleyebilirsiniz. ya da bazı kişiler kendini çok kaptırıp gerçek hayatı yaşamak istemiyor, zaten rüyamda hep istediğimi yapıyorum hep uyuyayım mantığı ile.
lüsid rüya