---
spoiler ---
hayvanlar eşittir!
ama bazı hayvanlar daha eşittir!
uzun zamandır anlatım tekniği ile bu kadar beni içine çeken bir kitap okumamıştım ben. 1984'ü okumuş olmama rağmen yine de böylesine etkileyici bir kitapla karşılaşacağımı sanmıyordum.
kitap en başında duru anlatımıyla etkileyiciliğini yakalıyor. bu kadar yalın olup bu kadar seni içine çekebilmesi muazzam.
kitap 150 sayfa. akşam üstü başlayıp gece yarısına gelmeden kitabı bitirmek zorunda kaldım. 3 oturumda bitirdim. aslında planım kitabı bitirmek değildi ama o kadar sade bir anlatımı vardı ki resmen bir an önce tekrar okumaya devam etme isteği uyandırdı.
geçen sene bir dönem başka bir mesele için komünizm ve sosyalizm tarihi ile ilgilenmeye cüret eder gibiydim ama çok vaktimi alacaktı kısa süre sonra vazgeçtim. bu nedenle yüzeysel de olsa sovyet tarihinden az buçuk haberdardım.
bu sebeple kitabın en eğlenceli tarafı bahse konu olan karakterlerin kimleri temsil ettiğini anlama çabamdı.
örneğin en başta düşünü açıklayan koca reis'in başlarda marx'ı temsil ettiğini düşünüyordum daha sonra lenin olduğu fikri daha makul geldi.
bu şekilde kitaptaki sembolik hayvanların temsillerini anlamaya çalışmak aktif bir okuma sunuyor insanlara. sakın baştan kim kimmiş öğrenip okumayın. büyük bir keyfi kaçırırsınız.
yukarıda kitabın komünizmi gömdüğü ya da kitabın "kara propaganda" güttüğü söylenmiş ki ben buna kesinlikle katılmıyorum.
aksine kitapta doğrudan doğruya "idea" olarak komünizm fikrinden övgüyle bahsediliyor.
bunu kitabın sonunda insanların masa başında domuzlara yaptığı espri olan iki cümleden bile anlayabiliriz mesela;
"sizler aşağı sınıftan hayvanlarla uğraşmak zorundasınız. bizler de aşağı sınıftan insanlarla uğraşmak zorundayız."
kitap en başından sonuna kadar aslında emek sömürüsüne olan tepkiyi anlayışla karşılıyor ve özgülük mücadelesine bir övgüde bulunuyor.
ancak doğrudan doğruya stalin'in bireysel politikalarını ve bir canavara dönüşmesini eleştiriyor.
yola çıkılmasına karşı bir saygı ve övgü varken, yolun sonunda gelinen noktayı eleştiriyor.
aklımda kalan tek soru işareti troçki'yi neden bu kadar fazla yücelttiğidir.
kitabın ne sosyalizmle, ne leninle, ne troçki'yle bir alıp veremediği yok.
stalin'in anası kaşarmış diye bitecek diye çok korktum amk. aslkdjaklsd
ayrıca kitabı stalin önderliğinde sovyet sosyalizm eleştirisi olarak sınırlandırmamak gerek.
hiciv sanatının, eleştiri anlayışının nirvanaya ulaştığı bir kitap bence. burada bahse konu olan meseleden ziyade eleştiri kıvraklığına dikkat kesilmek daha önemli bence.
kara propaganda ve algı manipülasyonlarını işlediği bölümler çok yerinde ve çok güzeldi.
ayrıca kitabın son bölümü tüyler ürperticiydi.
kapanış inanılmaz etkileyiciydi.
***
domuzların yüzlerinde değişen bir şey vardı, ama neydi? clover'ın yaşlı donuk bakışları, yüzler üzerinde bir bir geziniyordu. domuzlardan bazılarını çeneleri beş kat, bazılarının dört kat, bazıların da üç kat olmuştu. ama eriyip değişmekte olan şey neydi*
...
... (anlatım devam eder)
artık domuzların yüzlerine ne olduğu anlaşılmıştı.
dışarıdaki hayvanlar bir domuzların yüzlerine, bir insanların yüzlerine bakıyor; ama onları birbirlerinden ayırt edemiyorlardı.
***
tokat gibi bir final.
canavarlarla savaşmak canavarlaşmayı da göze almak demektir.
---
spoiler ---