bu muhteşem insana başlık açılmadığını gördüğümde hayal kırıklığına uğradım. başlığı ince eleyip sık dokuyarak açmaya karar verdim.
kimdir bu
nuri demirağ?
-
ilk türk sigara kağıdı'nı yapan insandır.
-türkiye'de 1012 kilometreyi aşkın nice demiryolu inşalarına el atmıştır. bunu da ihaleleri fransız şirketler almasın diye ütopik ucuz rakamlara yapmıştır. bu yüzden
demirağ soyadını almıştır.
-
karabük demir çelik,
izmit selüloz,
sivas çimento ve
bursa merinos tesislerini,
eceabat havalimanı’nı, haliç kenarında
istanbul hal bina'larını yapmıştır.
-1931 yılında
istanbul boğazı’na köprü inşası projesini başlattı. yurtdışından uzmanlar getirerek incelemeler yaptırmış; san francisco’daki
golden gate köprüsü ile aynı sistemde bir köprü inşa etmeleri için golden gate’i inşa eden firmayla anlaşmıştır. dönem cumhurbaşkanı onay verse de hükümet tarafından proje onaylanmamıştır.
-ve bence en mühim olarak yaptığı şey;
uçak fabrikası ve gök okulu projesidir.
1936 yılında türkiye'ye uçak üreten bir fabrika girişimine başlamıştır. evet bildiğimiz tayyare...
yeşilköy’deki
elmaspaşa çiftliği’ni satın aldı ve üzerinde büyük bir uçuş sahası, hangarlar ve uçak tamir atölyesi yaptırdı. burası bugün ki bildiğimiz
atatürk havalananı.
o sırada pistin bulunduğu araziye bu uçakları uçurması için pilot yetiştirecek gök okulu kurdu. 1943 yılına kadar bu okul 290 pilot yetiştirdi. ardından sivas'ta daha normal orta okul bile yokken
gök orta okulu açtı. öğrencilerin masrafını karşıladı ve uçuculuğa özendirdi.
1936’da ilk tek motorlu uçak üretildi ve
nud-36 adı verildi. 1938’de
nud-38 adlı çift motorlu 6 kişilik yolcu uçağı yapıldı.
nud-38, 1944 yılında dünya havacılığı yolcu uçakları a sınıfına alındı. ilk uçak siparişini 1938 yılında
thk verdi.
1939'da ise ilk yerli paraşüt üretimini gerçekleştirdi.
ardından ne olduysa birileri tarafından engellendi.
selahatin reşit alan, 1938'de
nud-36 uçağıyla iniş yaparken, çevredeki hayvanlar hava alanına girmesin diye pistte açılan hendeği görmez ve hendeğe düşer.
reşit alan bu kazada vefat eder. bu kazadan sonra
thk siparişi iptal etti. ardından mahkemelik olundu. mahkemeyi thk kazandı ve uçakların yurt dışına da satılamayacağı söylendi.
tabiri caizse yüzlerce uçak
çürümeye terk edildi. ardından fabrika 1950 lere doğru kapandı.
nuri demirağ ne kadar uğraşsa da o fabrikayı tekrar açtıramadı.
kaynakça: bazı "kesin bilgi" isteyen kısımlar wikipedia'dan kopyala yapıştır şeklindedir.