merkezi otoriteye bağlı tüm kurumları ortadan kaldırmayı önerir. tabi buna devlette dahil.
belli başlı ilk sözcüsü stoacı okulun kurucusu olan
elealı zenon'dur. zenon,
platon'un ütopik devletine karşı olarak, devlet yönetimi olmayan özgür bir topluluk düşüncesini ortaya atmıştı.
1793 yılına gelindiğinde de
william godwin bir kitap yazdı;
political justice (siyasal adalet)
kitapta insanlığın ahlakını bozduğu için devlet kurumunun ortadan kaldırılması gerektiğini öne sürdü. toplumun doğal biçimlenişinin en uygun ve verimli biçimleniş olacağı düşüncesi günden güne yayıldı. daha sonra bu fikir
pierre joseph proudhon,
pyotr kropotkin ve
mihail aleksandroviç bakunin gibi kuramcıların elinde bir öğreti olma niteliği kazandı. bu sayede de dünya yeni bir fikirle tanışmaya başladı.
"anarşizm" kavramını ise ilk olarak proudhon kullandı. bu düşünceyi ütopik sosyalizm ile harmanladı ve tezini tüm dünyaya sundu.
bakunin biraz daha farklı bir yol izledi. fikirlerini daha çok
sergey neçayev'in
nihilizm'i ile kaynaştırdı.
kropotkin ise düşünceyi kuramsal olarak düzenlemeye çalıştı. anarşizmi; "doğal uyumu, yapma kurumlarla zorlamak." olarak tanımladı.
bununla da yetinmeyip "anarşizm, düzen yokluğu değil, baskı yokluğudur". diye muhteşem bir söz söylemiştir.
marksizm'den alınan bir düşünceye göre devlet;
egemen sınıfın çıkarlarını koruyan gereksiz bir kurumdur.
ama anarşist felsefe; baskı yerine özgür işbirliği, korku yerine kardeşlik ve sevgi gerçekleştirilmesi gerektiğini savunur.
devletin yerini, işbirliğinden doğacak dernekler ve bu derneklerin birleşmesiyle ortaya çıkacak federasyonlar almalıdır. çoğu kişiye göre ütopik bir şey olan bu uyum, bütün bu birleşmelerin doğal dengesiyle gerçekleşecektir.
türlü birlikler her an yön ve biçim değiştirerek, en yetkin yönü ve biçimi bulacaklardır. o yüzden devletle birlikte her türlü maddi/manevi baskıcı kurumun yok edilmesi gerektiğini söyler.
anarşizm 19. yüzyılın sonlarında yayılarak, çoğu kez şiddete başvurdu. birçok devlet başkanı, anarşistlerin suikastleri sonucu öldürüldü. günümüzde eski önemini büyük ölçüde yitirdi ama etkilerine hala dünyada rastlamak mümkün.