onlarca üst yapı ve dolayısıyla onlarca asansör yapmış bir mühendis olarak birkaç yorum ve tahmin getireyim. yazdıklarım hem tecrübelerim hem de bilgimden oluşuyor.
-medyaya asansörün yükten ötürü düştüğünü ima eden 15 kişilik asansöre 16 kişi binmişler algısı pompalanıyor. 15 kişilik dendiğine göre asansör max. 1200 kg özelliğine sahip, her bir kişi 80 kg düşünülür. bu da asansörün emniyet katsayısı da düşünüldüğünde aslında azami 1500 kg'a tekabül ediyor. yönetmeliğe göre yapılmış bir asansörün 16 kadını taşımasını rahatlıkla bekleriz. kaldı ki 16 kadının 1200 kg olması neredeyse mümkün değil. ayrıca günümüzde asansörler yük sınırı aşıldığında uyarı verir ve çalışmazlar. yani bu ihtimal pek mümkün değil, imalat hatalı dahi olsa.
-varsayalım ki asansör yükten ötürü düştü. bu durum için de düşünülmüş bir önlem var. asansörün taşıyıcı halatları şayet koparsa asansörün serbest düşmede, seyir hızını aşacağı düşünülerek hız regülatörüyle frenleme önlemi alınır. bu aksam nasıl çalışır anlatayım. normal askı halatları dışında hız regülatörüne makarayla bağlı bir halatlı aksam bu. şayet seyir hızı aşılırsa, hız regülatörü makarayı tetikler ve makara kitlenmek suretiyle regülatör halatlarını tutar. dolayısıyla hem hız kesilir hem de asansör yavaşlamaya başlar. asılı şekilde kalırsınız yani, en kötü yavaşlamıi olursunuz. olayda bu hız regülatörü çalışmış mı ya da çalışmamış mı emin değilim. çünkü asansör kaçıncı kattan düştü, zemine çarptı mı bir bilgi yok. belki regülatör arızalı bile olabilir, hatta halatı kopmuş da olabilir. her şey ihtimal dahilinde.
-velhasıl hız regülatörünüz yoksa veya düzgün çalışmıyorsa yönetmeliğe göre etiket kontrolünden geçmeniz mümkün değil. hatta bu regülatör veya halatlar yıpranmışsa dahi geçemezsiniz. yönetmeliğe uygun iş yapıldığında, bir asansör iskeletinin antipas boyasından bile yeşil etiket alamaz bazen. o kadar detaylı yapılır bu incelemeler aslında.
etiket konusuna da değineyim. burası çokomelli. herhangi bir asansör imal edildiği zaman,
o bölgede yetkili bir muayene kuruluşundan asansörün kullanıma uygun olduğuna dair bir belge almanız lazım, işte buna asansör etiketi denir. çoğu yerde yeşil etiket olarak bilinir. bu ilk etiketi aldınız bitti mi, hayır. yılda bir kez etiket muayenesine girersiniz tekrardan. kusurlara göre aşağıda açıklayacağım 4 etiketten birini alırsınız yeniden.
yeşil: asansör kusursuz ve güvenli demektir. ilk muayenede kesinlikle şart koşulur diye biliyorum, emin değilim bundan.
mavi: asansörde hafif kusurlar var ama bunlar çalışma güvenliği açısından önem arz etmiyor demektir. kusurların 12 ay içinde giderilmesi istenir.
sarı: orta derecede kusur. tehlike sınırındadır. 60 gün içinde kusurların bakım yapan firma tarafından giderilmesi gerekmekte. aksi halde tutanak altına alınır.
kırmızı: ileri derecede ve hayati riskli kusur. 30 gün içinde giderilmelidir. giderilmemesi halinde asansör mühürlenir.
sonuç:
günümüzde asansörler aşırı yükten düşmezler. asansörde bir kusur varsa düşerler. çünkü üstte de belirttim. aşırı yük durumunda güvenli bir asansör çalışmaz. bunu geçelim.
-birincisi periyodik kontrollere bakılır. şayet asansörün çalışmasına uygun yeşil veya mavi etiket verildiyse, etiket kontrolü yapan firmanın ve mühendisin vay haline.
-ikincisi, periyodik kontrolde sarı veya kırmızı etiket almış olma ihtimali de var. bu asansör çalışmaya uygun değil demek. şayet bu etiketleri almış ve çalışıyorsa yönetimin ve bakım firmasının vay haline. burada bakım firmasına da bir parantez açalım. bakım konusu yurt yapıldıktan sonraki 1 senelik süreçte, müteahhit firmanın taahhüdündedir. müteahhit firma 1 sene için bir asansör bakım ekibiyle anlaşır ve asansörün güvenli bir biçimde çalışmasını sağlar. şayet 1 sene dolmuşsa, bu sorumluluk (kyk yurdu işinde hiç çalışmadım ama prosedür aynıdır diye düşünüyorum) yönetime geçer. yönetim anlaştığı bir firmayla bakım sözleşmesi yapar. bu bakımlar da yanılmıyorsam her ay periyodik yapılır. yani bakım şirketi her ay gelir en azından asansörü gözden geçirir gider.
-üçüncüsü, periyodik kontroller yapılmış değil, bir şekilde atlanmış aksamış olabilir. böyle bir şeyle karşılaşmış değilim ama bu durumda da sorumlu yine muayene kontrol firması olur. bakım firması her şekilde naneyi yiyecektir ancak.