niccolo machiavelli'nin
de principatibus eserinde bahsettiği, herhangi bir inkılâbı topluma benimsetmede manevî yöntemlerin yeterli olmayıp maddî kuvveti de uygulama farziyetini vurgulamak için kullandığı kavram.
bahsi geçen pasaj:
"bununla kıyaslanabilir bir becerinin etkileriyle prens olanlar prensliklerini güçlükle fethederler ama kolayca tutunurlar. fetihleri sırasında karşılaştıkları engeller kısmen devletlerini kurmak ve güçlendirmek için yürürlüğe koymak zorunda kaldıkları yeni düzenlemelerden ileri gelir. be düşünün ki yeni kurumlar yerleştirmeye girişmekten daha güç, yapması daha tehlikeli ve başarısı daha şüpheli iş yoktur; çünkü yenilikçiye eski düzenin kayırdığı herkes düşman kesilir, o ise yeni düzenin gözeteceklerinde ancak ılımlı savunucular bulur. bunların ılımlılıkları kısmen, yasaların onlardan yana olduğu hasımlarından korkudan, kısmen de insanlara özgü o doğal şüphecilikten kaynaklanır. şu sonuç çıkar ki düşmanların, sana saldırmaya fırsat buldukları her seferde partizan hiziplerin hıncıyla davranır; oysa dostlarının gevşekliği savunmadan çok kesinkes fiyasko kapısıdır. bu noktayı iyi kavramak için yenilikçilerin kendilerini dayatmaya iktidarları var mı yoksa başkasına mı bağlılar bunu incelemek gerekir; bir başka deyişle, girişimlerini başarıya götürmek için dualarına mı güveniyorlar, güçlerine mi? yalnızca dua gücüyle hareket ediyorlarsa kaçınılmaz bir şekilde yenilgiye mahkûmdurlar; ama eğer güçleri varsa yenilgi çok enderdir. işte bunun içindir ki
tüm silahlı peygamberler muzaffer olmuşlardır; silahsız peygamberler ise elleri böğürlerinde kalmışlardır. buna bir de halkların değişken yapısını ekleyelim; halkı belirli bir şeye inandırmak kolaysa da onu bu inanışında tutmak güçtür; o yüzden artık inanmaz olduklarında onları zorla inandıracak önlemleri almış olmak gerekir.
musa,
keyhüsrev,
teseus ve
romulus silahsız olsalardı fermanlarını uzun boylu dinletemezlerdi."