(bkz: the big short)
Edit: Yazmayacaktım da dayanamadım. Gamestop hakkında bir şeyler yazayım. Yukarıdaki film gamestop olayındaki mevzuyu daha iyi anlamanıza sebep olabilir. 2008 finansal kriziyle ilgili ekonomiyle çok aşırı ilgisi olmayanların da anlayabileceği düzeyde ama kaçak oynamadan net bir şekilde anlatan bir film. Bu konuda inside job diye bir belgesel de var. Konu sararsa oraya da kayarsınız da ben pek sevmiyorum o belgeseli. Film daha iyi.
Filmdeki Cristian Bale'in canlandırdığı karakterin ne yaptığını anlarsanız eğer bu gamestop çıkarması ve yatırımcıların neden arıza çıkardığını da anlarsınız.
Tabii 2008 krizindeki olayla buradaki gamestop olayı arasında dağlar kadar fark var. Şu an yaşanan alenen bir manipülasyon. The big short filminde işlenen olay ise tamamen piyasa okuması ve takibi. Gerçek bir balon oluşuyor ve balonu önceden fark edenlerin hikayesinin filmi çekilmiş.
Gamestop'ta ise baya balon yaratılıyor. alksjdlkasdlasdş
Yani 2008'deki krizde suçlular piyasanın kendi elemanlarıydı. Oradaki açık bir hukuksuzluk ya da görmezden gelme vardı. Piyasanın kendi içindeki rekabetinin kontrolsüzlüğü bir balon yarattı.
Şimdi olan şeyde ise suçlu piyasa elemanları değil.
Bu yaşanan şey irrasyonel, sonucunda bir bok olmayacak ama devrim mevrim hikayelerini izlemek eğlenceli geldi gece gece.
Uzaktan bakarken eğlenceli. Buradan bir devrim çıkacağına inanmak ise fazla romantik.
Muhtemelen günün sonunda yatırımcılar haklı çıkacaktır. Kasıtlı olarak örgütlenip piyasayı manipüle etmek suç zaten. Elon Musk'ın bile başı ağrırsa şaşırmam. Olayın boyutlarına bakar her şey.
Zenginler kapalı kapılar ardında örgütlenirken, manipüle ederken bir şey yok, redditçiler örgütlenince suç demek de doğru değil. Daha doğrusu anlamlı değil. Yatırımcılar zaten kendi öz sermayesiyle piyasayı kısmi de olsa manipüle edebiliyorlar zaten.
Wall street long ve short'lar üzerinden borsayı tamamen bir kumar oyununa çeviriyor. Ama bu bahis piyasa hareketlerine dayandırılarak yapılıyor. Birileri gelip rulet masasını herkesin gözü önünde bozmaya kalkarlarsa arıza çıkartılır.
Çok irdelemedim ama anladığım kadarıyla redditçiler ve birtakım anarko yatırımcılar kasıtlı olarak hisseleri manipüle ediyor.
Bir halt çıkmaz burdan. Ne yatırım açısından ne de mevcut sistemi sarsması açısından hiçbir halt olmaz.
Legal yatırımcılar hisseleri düşecek olan bir şirketin hisselerini short'layarak kısa vadede kazançlı çıkmaya bahis oynuyorlar. Bu en nihayetinde bir bahistir. Kaybedebilir. Atıyorum çok güçlü bir yatırımcı bu hisseleri satın alarak durumu lehine çevirebilir. Bu şekilde bir problem yok. Ama birileri örgütlenerek gerçekçi olmayan bir yatırımı parlatırsa, yani piyasaya asparagas yaymaya kalkarsa burada ekonomik bir suikast vardır maalesef.
Redditçilerin ya art niyetli birileri tarafından güdümlendiğini ya da heyecan arayan bir grup salak olduğunu daha net anlatmak için 5 dakikadır falan somut bir örnek kurgulamaya çalışıyorum. Çünkü borsa bizim memlekette pek anlaşılan, kullanılan bir sektör değil. Biz ekranlar üzerinden yapılan yatırımlarda zorlanıyoruz sanki. Çünkü bizim icadımız değil. Pek yaratıcı ve doğru olmadı ama vereyim o örneği yine de:
Bu olay biraz şuna benziyor. Benim cebimde 10 milyon dolar para var. Bu parayla emlak işine girip bir site yapmaya karar veriyorum. Yapıyorum da siteyi. İnşaat bittikten sonra hepsini satıp Koyduğum 10 milyonu 25 milyon yapıp çıkış yapacağım inşaat işinden. Piyasa da buna çok müsait. Ev fiyatları ve kısa vadedeki piyasa hareketleri normal şartlar altında bunu öngörüyor. Olağanüstü bir şey olmazsa sonuç bu.
Bir grup redditçi de "vay amk. Herif 10 koydu 25 alacak. Sikerler öyle işi haksızlık bu amk" diyor. Sonra ceplerindeki paralarla halk arasında asparagas haber yaymaya başlıyorlar. Kendi paralarını harcayarak, yaptığım evlerin altında yatır olduğuna inandırmaya çalışıyorlar halkı. Bunda da başarılı oluyorlar ve benim evlerin fiyatı bu kötü şöhretten ötürü değer kaybediyor. 10 koyuyorum ama 5'e elden çıkarıyorum evlerin hepsini.
(Tabii önemli bir nokta var ki burada bu evleri 5 milyona kimin kapattığını bilmiyoruz ama birileri kapatıyor :P )
Sonucunda ben batıyorum. Redditçiler de ehehe nasıl siktik ama diye seviniyorlar ama ben batayım diye harcadıkları parayla kalıyorlar ortada.
İki taraf da zarar ediyor aslında.
İşin komiği kısa süre sonra evlerin altında yatır matır olmadığı da anlaşılıyor evlerin değeri piyasa normallerine geri dönüyor.
Devrim mevrim de yok haliyle.
Batan bir şirket, suistimal edilen yüzbinlerce insan ve ucuza kapatılmış evler var.
Redditçiler ya da işte bunları kim örgütlüyorsa kasıtlı olarak bir balon oluşturuyorlar. Hisseleri short'layanlar evet muhtemelen zarar edecekler ama bu noktada bilinen bir kazanan yok. Ayrıca piyasada spekülasyon yaratmak kapsamında da suç işleniyor muhtemelen.
Edit 2:
Madrid'linin paylaştığı ve sanırım flood'taki herifin bir tivitini paylaşmak istiyorum.
Konu daha da trajikomik hale gelecek.
Elon Musk gibi bir kapitalist neden buna destek veriyor:
gorsel
alsdaşsldklşaksdl not comment!