dombranın oluşumuyla ilgili bir efsane şu şekildedir; cengizhan’ın büyük oğlu joşıhan ava çıkar. yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. oğlundan habersiz kalan cengizhan onun öldüğünü sezerek “kim bana bu acı haberi söylerse onun boğazına kurşun dökeceğim.” der. cengizhan’ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler. buna daha çok sinirlenen cengizhan tüm kahrını, acısını halktan çıkarmaya başlar ve halka zulmeder. bu kadar ağır eziyetin altında kalan halkını bu ıstıraplardan kurtarmak ümidiyle kerbuğa-küyşi hanın huzuruna gelir, bildiklerini gizlemeden anlatmasını ister.
kerbuğa da bildiklerimi ben değil iki telim anlatsın der; “aksak ceylan” küyünü yazar ve dombırasıyla cengizhan’a anlatır. küyde hanın katılığı, acımasızlığı, halkın çektiği ağır işkenceler, avcılık hayatı ve joşıhan’ın ölümü anlatılır. bunun hepsini çok iyi anlayan cengizhan kerbuğa’nın boğazına kurşun dökülmesini emreder. fakat kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil dombrasının ağzından çıktığını söyler. böylece kurşun dombıranın gövdesine dökülür. sıcak kurşuna dayanamayan dombıranın birkaç teli kopar, eskiden altı telli olan dombıra bugünkü iki telli hâlini alır.