kaşgarlı mahmud, divanü lügati't-türk'e şöyle başlar;
esirgeyen, koruyan allah'ın adıyla
"allah'ın, devlet güneşini türk burçlarından doğurmuş olduğunu ve türklerin ülkesi üzerinde göklerin bütün dairelerini döndürmüş olduğunu gördüm. allah onlara türk adını verdi. ve yeryüzüne hakim kıldı. cihan imparatorları türk ırkından çıktı. dünya milletlerinin yuları türklerin eline verildi. türkler allah tarafından bütün kavimlere üstün kılındı. hak’tan ayrılmayan türkler, allah tarafından hak üzerine kuvvetlendirildi. türkler ile birlikte olan kavimler aziz oldu. böyle kavimler, türkler tarafından her arzularına eriştirildi. türkler, himayelerine aldıkları milletleri, kötülerin şerrinden korudular. cihan hakimi olan türklere herkes muhtaçtır, onlara derdini dinletmek, bu suretle her türlü arzuya nail olabilmek için türkçe öğrenmek gerekir.."
orta türkçe döneminde kaşgarlı mahmud tarafından bağdat'ta 1072-1074 yılları arasında yazılan türkçe-arapça bir sözlüktür. türkçenin bilinen en eski sözlüğü olup, batı asya yazı türkçesiyle ilgili var olan en kapsamlı ve önemli dil yapıtıdır.