"şundan emin olabilirsiniz... korkulacak zaman, insan'ın bir ülkü uğruna acı çekmeyi ve ölmeyi reddettiği zamandır. çünkü bu bir tek nitelik insan'ın temelidir. bu bir tek nitelik, evrende benzeri olmayan insan'ın ta kendisidir."
kapitalizmin yarattığı sefalet işte bu kadar sade, bu kadar acı verici, bu kadar gerçekçi anlatılırdı. betimlemeleri harikaydı. okuduğum en güzel romanlardan biriydi. kesinlikle ama kesinlikle herkesin okuması gerek.
---
spoiler ---
sorgulayan ve bu sorgulama sonucu bir tanrı inancı kalmayan eski papaz cassy, haksızlığa, masum bir insanın suçlanmasına göz yumamayan tom, kitap boyunca umudunu hiç yitirmeyen, sürekli, sürekli devam etmelerini sağlayan anne, hiç tanımadığı bir adamı açlıktan ölmemesi için emzirecek kadar duyarlı rozaşarn, küçük bir sosyalist kasabaya çevrilmiş devlet kampı... öyle içime işledi ki hepsi. öyle güzel gözlemlemiş ve betimlemiş ki yazar bu sefaleti, bu umudu, bu yaşama çabasını, açlığı, özellikle açlığı. çözümü de öyle basit ve öyle açıkça anlatmış ki oysa... şöyle bir bakıyorum da hala daha aynı şeyler yaşanıyor. kitap seksen yıl önce yayınlanmış fakat seksen yılda dünyada değişen pek bir şey olmamış dünyada. sadece insanlar alışmış
---
spoiler ---.
"çünkü sahip olma, sizleri ebediyen "ben" çerçevesinde dondurmuş, "biz" ile olan bağlantınızı ilelebet kesmiştir."
bu arada söylemeden geçemeyeceğim, kitaptan önce amerika köleler tarihi hakkında okumuştum. kölelik kalkmış ama hapishanedeki adamları bedava çalıştırıp bu köleliği bir şekilde devam ettirmişler, öyle ki tutuklanan adam başına prim vermeye başlanmış, bu nedenle polisler özellikle zenci mahallelerinde kol geziyor, en küçük bir olayda insanları hapse atıyorlarmış. buna kitapta da değinmiş yazar.