güzel başlık, uplanması gereken başlık.
fırıncınız hakkaniyetliyse yani askıda ekmek diyerek bayat ekmekleri vermiyorsa ihtiyaç sahiplerine, yaşatılması gereken ve "gizli iyilik" açısından fazlasıyla önem taşıyan bir osmanlı geleneği.
ne yazık ki şu zamanda "abi dilenciler bizden daha zengin, sahtekarlar" diyerek bu bahanenin arkasına sığınıp "vicdani bir rahatlama" peşinde olan çok fazla insan var. ama böyle kendini kandırdıkça iyilikten kaçtıklarının farkında değiller.
dilencilere para verin demiyorum asla. ki zaten dilencilik kavramı islam'da ayıplanan bir kavram ve dinde kesinlikle yeri yoktur.
[bakara/273]
"(sadakalar) kendilerini allah yoluna adayan, yeryüzünde dolaşmaya güç yetiremeyen fakirler içindir. i̇ffetlerinden dolayı (dilenmedikleri için), bilmeyen onları zengin sanır. sen onları yüzlerinden tanırsın. i̇nsanlardan arsızca (bir şey) istemezler. siz hayır olarak ne verirseniz, şüphesiz allah onu bilir."
ayet gayet anlaşılır ve net. ancak yine kur-an'da, zorunluluktan ötürü dilenenleri tersleyip onları eli boş göndermek de tasvip edilmez.
çoğumuz erişkin insanlarız ve kimin ihtiyaç sahibi olduğunu az çok anlıyoruz diye düşünüyorum.
mesela bizim burda şehrin en işlek caddesinde senelerdir sakız satan yaşlıca bir nine var. geçenlerde oturdum, sohbet ettim. oğlu ölmüş, gelini çocuklarını nineye bırakıp kaçmış ve öz kızı rahim kanseri. bu denli muhtaç bir insan ancak yine de sakız satmaktan ne gibi bir para gelir diye düşünmeden çalışıyor ki halk da ederinden fazla miktarda bir para bırakarak elinden geleni yapıyor zaten.
yine birkaç ay önce bir teyze geldi para istedi. gülümseyerek "napcan parayı teyzecim para vermem." dedim. mahcup bir ses tonuyla kiram çıkışmadı, evde çocuklar var yemek bekliyor dedi. yandaki marketi gösterdim "buyur gir ihtiyacını söyle alayım, para vermem." dedim. yağa ihtiyacı olduğunu söyledi ki sonra da "sen öğrencisin, senin daha çok ihtiyacın var" diyerek vazgeçirmeye çalıştı zaten.
velhasıl kelam illa para vermek zorunda değilsiniz. ihtiyaci olduğu şeyi öğrenip temin edebilirsiniz. hem böylece "ya kandırıldıysam" şüphesini minimuma indirgeyebilirsiniz.
üstelik mekan sahibine ricada bulunursanız askıda kahve/sıcak çorba benzeri şeyler de bırakabilirsiniz. siz hele bi iyiliğin peşinden koşun da o iyiliğiniz gerektiği yere ulaşır. :)
"öyleyse yakınlara hakkını ver, yoksula da, yolcuya da. allah'ın yüzünü (rızasını) isteyenler için bu daha hayırlıdır ve felaha erenler onlardır."
[rum/38]