cengiz han'ın türklüğü

işiniz gücünüz beni uğraştırmak amınakoyim. araştırıp bilgi veriyorum herif gelmiş "ama bu böyle demiyor" diyor. sanırsın benim kaynağım götüm. araştırma sıfır, oradan buradan duyup benim iflahım sikilene kadar araştırdığım şeyleri yalanlıyor. hadi tartışmayı bilseler laf etmeyeceğim ama o da yok amk. tarihi kaynak sunuyorum "aynen sen en iyisisin" diyor. öteki gelmiş "tarih fakirliğidir" diyor, kaynak istiyorum "tmm türk olsun yeter sus" diyor. neyse ben mukaddes kaynağıma(götüme) dayanarak bir şeyler karaladım yine de. iyi okumalar. günümüzde, türkiye’de cengiz han’ın türk olmadığını savunanların temel dayanağı, cumhurbaşkanlığı forsu’nda cengiz han imparatorluğunun yer almaması ve cengiz han’ın moğol adını kullanmasıdır. bunlar zayıf dayanaklardır. cumhurbaşkanlığı forsu ile ilgili başlık: (bkz: 16 devlet masalı ve uydurma bayraklar) ilk olarak cengiz han’ın torunu olan batu han’ın kurduğu altın orda devleti’nin bu forsta yer alması bu temel dayanaklardan en başta gelenini çökertmeye yeterlidir çünkü bir soy iki nesilde değişemez. fakat ben diğer dayanak için de bir şeyler yazacağım. ayrıca cengiz han imparatorluğu’nun ordu ve devlet teşkilatı tamamen gök-türklerle aynıdır ve cengiz han’ın imparatorluğu, kubilay hanedanı hariç, tamamen türklüğe dönüşmüştür. bunları da geçelim. bozkurttan türeme efsanesi bahsi geçen zaman dilimi içinde sadece gök-türk devletinin han soyu olan açina, aşina, asena(a-shih-na) hanedanına aittir. 1240 yılında ikmal edildiği bilinen «moğolların gizli tarihi» adlı kitabın ilk cümlesinde çinggis hahan’ın ceddi, yüksek tanrının takdiriyle yaratılmış bir boz kurt idi, eşi beyaz bir geyik idi yazar. cengiz han’ın aşina hanedanına mensup olduğunu türkiye’de ilk vi. türk tarih kongresi bildirisinde emel esin, cengiz han'ın alp er tunga neslinden olduğunu söyleyerek dile getirmiştir. aynı şekilde hun mütehassısı rus gumilev’de cengiz han’ın kabilesinin aşina(şato türkleri olarak da geçer) soyuna mensup olduğu tespitini yapmıştır. eski ve itibarı yüksek kaynak hududü’l-alem’de rastladığımız gibi hazar hanedanı’nın aşina hanedanına mensup olduğu ortaya konulduktan sonra cengiz han’ın da aşina soyuna mensup olduğunu kabul etmemek mümkün değildir. bütün bu şahısların yanısıra dünyada bu konuyla ilgilenen hiçkimse, moğol tarihçileri dahil, cengiz han’ın aşina hanedanına mensup olduğunu reddetmez. cengiz han'ın moğollaşmış bir türk olduğunu kabul ederler. hüseyin nihal atsız, ötüken dergisinin 23 temmuz 1966 tarihli 31. sayısında yayımlanan ''çengiz han ve aksak temir bek’’ adlı makalesinde ise şunları demiştir: 1) türklerle moğollar iki kardeş millettir. altay grubu denen akraba milletlerin en mühim iki tanesidir. türkçe ve moğolca eskiden tek dil olup ancak hunlar çağında iki ayrı dil haline gelmiştir. “hun – türk münasebetleri” adlı tebliğ ile bunu iddia ve ispat eden türk, moğol ve çin dilleri bilgini von gabain olmuştur. (ikinci türk tarih kongresi, s. 895- 911, i̇stanbul, kenan matbaası). 2) moğol kelimesini tarihe tanıtan çengiz han olmuştur. kendisinden önce moğollar”a (yani moğolca konuşan boy ve uruklara) ne dendiği kesinlikle belli değildir. sekizinci yüzyıla ait orkun yazıtlarında görülen “otuz tatar” ve “dokuz tatar” adlı birliklerin moğol olduğu ileri sürülmüşse de bu, bir faraziyeden ibaret kalmıştır: çünkü bugün moğolistan denilen eski gök türk ülkesinin ancak onuncu yüzyıldan başlayarak moğollar’la dolduğu ortaya konduktan sonra sekizinci yüzyılın otuz tatar ve dokuz tatarlar'ın da türk olduğu kendiliğinden belli olmuştur. gök türkler çağında adı geçen “budun”lardan moğol olduğu kesinlikle bilinen ancak kıtaylar’dır ki daha sonraki zamanlarda da tarihe moğol olarak geçmişlerdir. 3) fakat çengiz’in “moğol” topluluğu etnik değil, tıpkı “osmanlı” tabiri gibi siyasî bir isimdir ve aralarında türkçe konuşan veya türk olan boylar ve uruklar da vardır. 4) eserini on birinci yüzyılda yazan kaşgarlı mahmud, tatarlar’ı, ayrı lehçeleri olan bir türk kavmi olarak göstermiştir. 5) on üçüncü yüzyılda büyük çengiz imparatorluğunu gezen marko polo, “tatar” kelimesini türkler’le moğollar’ın ikisini birden kapsayan bir deyim olarak kullanmıştır. 6) türkler'in kendileri de “tatar”ı türkler’in bir parçası ve belki de doğu türkçe’siyle konuşan türkler olarak saymışlardır. âşıkpaşaoğlu, tanınmış tarihinde süleymanşah’la birlikte anadolu’ya gelen türkleri “elli bin miktarı göçer türkmen ve tatar evi” olarak kaydeder. 7) osmanlı padişahlarından ii. murad zamanında, hicrî 843’te yazılıp tarafımdan yayınlanan bir tarihî takvimde çengiz, ögedey, güyük, mengü, hülegü, abaka, keyhatu gibi müslüman olmayan çengizli kaanlar rahmetle anılmıştır. (osmanlı tarihine ait tarihî takvimler, s. 92-94, istanbul 1961, küçük aydın basımevi). yani on beşinci yüzyıl ortalarına kadar türkiye'de aydınlar arasında bir tatar düşmanlığı, müslüman olmayan türk’e düşmanlık diye bir şey yoktu. bu müsamahakârlık doğu türkleri’ni veya tatarlar’ı yabancı saymaktan, çengiz hanedanını millî bir hanedan saymaktan ileri geliyordu. umumî bir müsamaha olsaydı aynı hoşgörürlük bizanslılara, ermeniler ve gürcülere, batılılara karşı da gösterilirdi. 8) türkler’le moğollar aynı kökten gelen iki kardeş millet olmakla beraber çengiz han, moğol değil, türk’tü. çengiz’in türklüğü tarihî geleneklerin dışında tarafsız çağdaş çinlilerin tanıklığı ile de sabittir. profesör zeki velidi togan, 1941’de yayınladığı “moğollar, çengiz ve türklük” adlı küçük eserinde, (s. 18) ve 1946”da yayınladığı “umumî türk tarihine giriş” adlı büyük ve değerli eserinde (s. 66) çengiz kaan’ı 1221’de ziyaret eden çao-hong adlı bir çin elçisinin verdiği bilgiyi nakletmiştir. bu elçi, çengiz’in eski şato türklerinden indiğini gayet açık olarak belirtmiştir. şatolar ise, bilindiği üzere eski gök türkler’den inen büyük bir uruktur. çengiz’in tipi hakkındaki tarihî bilgiler de (uzun boy, kumral saç, beyaz ten, yeşil göz) eski gök türk kağanlarınınkine uymaktadır. çengiz’in aile adı olan “börçegin”, “börü tegin”in moğolca söylenişinden ibaret olduğu gibi “çengiz” kelimesi de “tengiz” yani “deniz” kelimesinin moğolca söylenişinden başka bir şey değildir. türkçe’de “t” ile başlayan kelimelerin moğolca’da “ç” ile başladığını altay dilleri uzmanları söylemektedir. çengiz’in ailesi hiç şüphesiz eski türk devlet geleneğine uygun olarak çok eski zamandan beri moğollardan bir kısmı üzerinde (belki de moğollaşmış türkler üzerinde) beğlik eden bir eçine hanedanı kolu idi. bu hanedanda türk geleneklerinin devam etmekte olduğu çengiz’in oğullarından çağatay ve ögedey’in adlarından gözükmektedir. “çağa” ve “öge” bilindiği üzere, türkçe kelimelerdir. dipnot: türk ve moğol tarihi ile uğraşan batılı ve doğulu alimler cengiz han’ın ırkı ve milliyeti ile sanıldığı kadar ilgilenmemiştir. aynı şekilde bugünkü cengiz han coğrafyasında bile bu söz konusu değildir. fakat cengiz han’ın türklüğü moğol kaynaklarınca sabittir, ırkı üzerinde konuşmayanların çoğu tarafından ise moğolca açina, çince aşina ve türkçe asena olarak bilinen, gök-türklerin han soyu olup, kendime nick olarak seçtiğim a shih na hanedanına mensup olduğu kabul edilmiştir. edit: (bkz: a-shih-na) (bkz: sha-to türkleri)