olmakta olan, olması gerekenden ''ideal durumdan''
(bkz: de jure) farklı olan uygulamalar anlamına da gelir.
örnek yargı: hindistan anayasasına göre kast sistemi kaldırılmıştır.
(bkz: de jure)
örnek durum: hindistanda sudra kastından gelen kişiler hala çocuklarını okula bile gönderememektedir.
(bkz: de facto)