---
spoiler ---
''suç ve ceza, baştan sonuna kadar okuduğum, büyük bir kısmını çevirdiğim, daha doğrusu çevirdiğimi sandığım ilk yabancı kitap. bu bir keşifti. kristof kolomb'un önüne amerika'yı çıkaran kader, benim karşıma da dosto'yu çıkarmıştı, dosto'yu yani sonsuzu. bu girdaplar ve zirveler dünyasında, tek başıma dolaşacak yaşta değildim. kıyıdan seyrettim ummanı. aylarca raskolnikov'u yaşadım. sonya'yı sayıkladım aylarca... bir ölüyü öldürmüştü raskolnikov, bir abesi yok etmişti... anlayamazdım dosto'yu. insanın kendi kendisi ile kavgasını anlayamıyordum. dünyada iyiler ve kötüler vardı. raskolnikov, gençti ve acı çekiyordu. niçin yaşadığı belli olmayan bir tecritti tefeci kadın. elbette izale edilecekti, hayatın kanunuydu bu. dosto'nun dünyası, uçakla üzerinden geçilecek herhangi bir harita parçası değil. dosto, insanlığın ezelî davalarını mihraklaştıran bir romancı. balzac'ın kahramanı onunkiler yanında tek buutlu; birer 'komedi' kahramanı hepsi de, terbiyeli ve uslu birer kahraman. fransız romancısının delileri bile akıllı. mükemmelin romancısı balzac, mütekâmilin romancısı. kucağında yaşadığı toplum da sıhhatli, kendisi gibi. sıhhatli, yani bir tarafı noksan. biz, balzac'tan fazla dosto'ya yakınız. acılarımızla, zilletlerimizle, hayal kırıklıklarımızla. dosto'yu anlayabilir miyiz? evet. hem de batı'nın bütün romancılarından çok. 1968'den beri kurbanı veya seyircisi olduğumuz trajediyi, bütün çıplaklığı, bütün eziciliği ile ecinniler'de yaşıyoruz. sosyalızm, anarşizm, batıcılık... dosto, bütün dertlerimizin üstünde düşünmüş, tabiî bir rus milliyetçisi olarak.''
cemil meriç
---
spoiler ---