derin devlet, anayasa'da belirlenmiş devlet yapısı dışında oluşturulan devlet yapısını ifade eden siyasi terim.
baskın oran'ın tanımına göre "devlet yetkisini şu veya bu biçimde kullanan kişi veya kurumların meşruluk sınırları dışına taştıkları zaman şiddet kullanmaları halinde ortaya çıkan oluşumdur." mümtaz'er türköne'ye göre ise devlet görevlilerinin "eşkıyâ yöntemleriyle yetkilerini, kullandıkları kaynak ve imkânları 'gizlilik' zırhından istifade ederek devleti korumak için değil, kendilerine çıkar sağlamak için" kullanmalarına derin devlet adı verilir.
derin devleti dile getiren ilk devlet adamı olan bülent ecevit, 26 eylül 1974'te, giresun'da yaptığı bir konuşmada şu ifadeyi kullandı:
"12 mart sonrası dönemde adı sanı ortaya çıkan ve tedbirlerin ve hatta soruşturmaların hukukiliğine ve insaniliğine gölge düşüren kontrgerilla adlı örgütün, bu resmi görüntülü fakat gayriresmi örgütün niteliği ve amacı üzerindeki örtü kaldırılamamıştır.”
1996'da yaşanan susurluk skandalıyla giderek yaygınlaşan bir kavram olan derin devletin kökeni ve ne anlama geldiği konusunda farklı savlar vardır. ileri sürülen bir teoriye göre, derin devletin başlangıç noktası soğuk savaş döneminde nato'ya üye ülkelerde oluşturulan ve cia tarafından yönetilen ve finanse edilen istihbarat ve silahlı operasyon örgütlerine dayanır. bu örgütün türkiye'de kontrgerilla adı altında faaliyet gösterdiği iddia ediliyor. 1974 yılında, bu iddiayı destekleyen ilk devlet adamı eski başbakan bülent ecevit olmuştur bir diğer teoriye göre ise derin devletin kökleri, osmanlı devleti'nin son yıllarında ittihat ve terakki yönetimi tarafından kurulan gizli istihbarat ve askerî operasyon örgütü olan teşkilât-ı mahsusa'ya kadar uzanır. bu iddiayı destekleyenler arasında cumhurbaşkanı recep tayyip erdoğan vardır.