Modern çağın tek kelimelik metafor objesi gibi bir anlam ifade ettiğini düşünüyorum apartmanların.
Size dünyanın %80'i için kaçınılmaz sonu göstermek istiyorum öncelikle:
Çin apartmanları
Ben apartmanları ve otogarları çok ilgi çekici bulan bir insanım. Çünkü her ikisi de bir sürü hayatın gizlendiği, gizlenmek için sıradanlık zırhıyla çaba harcandığı izole hayatların birbirine sürtündüğü yoğun ama etkileşimin en aza indirgendiği simbiyotik yaşamlardır.
Gelecek kötü bir şekilde gelecek. Şehirleşme başlarda insanlık medeniyeti için çok kilit bir noktadaydı. Bu muhtemelen bir süre daha devam edecek ama medeniyetin çöküşünü hızlandıran etmenler arasında da yine aynı şehirleşme olacaktır muhtemelen.
Şu üstteki linkteki apartmanlardan insanlık adına anlamlı bir şeylerin filizlenmesini beklemek çok büyük bir iyimserlik olacaktır.
Ama yine de büyük bir apartmanın önünde durduğumda ya da aşti otagarında biraz zaman geçirdiğimde ister istemez hipnoz oluyorum. Ağzımdan direkt; "vay anasını ya" gibi bir cümle çıkıyor.
Bazen insanların yüzüne bakarak ya da pencerelerdeki perdeleri izleyerek hayali hayat hikayeleri uyduruyorum. Ve bu gerçek. Dışarıdan izlediğimiz bir apartman bize birbirini yanlışlayan hatta birbirine savaş açan enteresan hikayeleri barındırıyor olabilir.
işin garibi bunları etkileşime zorlayabilir. Apartmanlar tanrının kırbacı gibidir. Mevcut şartları zorlayıp gerilimi artırmaya yarayabilir.
Hayatı boyunca hiçbir kızın elini tutamamış zabıta Ahmet geceleri üst kattaki öğrenci evindeki inlemeleri dinlemek zorunda kalabilir. 5 yıldır hayırsız oğlundan haber alamamış Aysel teyze yan komşunun adını bile öğrenmeyi başaramadığı çocuklarının azmasıyla sahte bir mutluluğa kapılabilir.
Bir evde türk askeri için kuran okunurken karşı dairede devrim hazırlığı yapan komünistler olabilir.
Modern çağı bu şekliyle simgeler apartmanlar. Olmayacak şeyleri bir arada ve birbirinden habersiz bir şekilde aynı çemberin içerisine hapsedebilir, etkileşime zorlayabilir. Bu biraradalılık eylemi felce uğratır.
Hatta sırf bu yüzden insanları hem daha yabani hem de daha toleranslı yapabilir.
Apartmanda yaşayan insanlar ürkek hayvanlar gibidirler daha çok. Ama aynı oranda da medeni ve anlayışlıdırlar. Bir dağ köylüsü kadar hoyrat olamadıkları gibi onlar kadar da kaba değildirler. Entrikacılık etkileşime zorlanan insanlar arasında yaygındır.
Dalavereyi bir marangozdan daha iyi bilir binlerce kişinin çalıştığı plazada iş yapan bir beyaz yakalı.
Etkileşime sahip olmak değil, mecburen etkileşime zorlanmak insanı endirekt yapar.
Apartmalarda yaşamak insanı daha medeni ama aynı zamanda dolaylı yapar. Bu dolaylılık zaman zaman erotizmle ilişkilidir. Belli belirsiz bir kapalılık, doğrudan doğruya açık ya da kapalı olmak değil de her zaman belli bir aralık bırakmak, fire vermek, açık etmek ama aynı zamanda kapatmaya çalışmak erotik bir iletişimi de beraberinde getirir.
Apartmanlar bu açıdan erotik çağrışımlar uyandırır.
Yan dairede ortaya çıkan sözlü bir tartışmaya ister istemez şahit olmak hemen her insanda gizli bir haz uyandırır. Apartman demek sırlı şeylerin bir arada gizlenmeye çalışılması demektir. Bu sırrın ortaya çıkıyor olması yani o büyük çabalarla ayakta tutulmaya çalışılan duvarlarda delik açılması muazzam bir haz demektir.
işin en garip tarafı ise daireler dışında ortaya konan buz gibi mesafedir. Bu mesafe aslında ortaya çıkmış ya da çıkması muhtemel sırların sır olarak kalması için yapılan bir sözleşme gibidir. Apartman daireleri arasında belli bir mesafe olmazsa eğer zaten dip dibe yaşanan bu hayatlar iç içe yaşanmak zorunda kalacaktır. Karşı komşunun nezaket içeren bir selam dışında pek de bir şey paylaşmak istememesi daimi olarak şahit olduğunuz şeyleri zihninizde tutmamanız içindir. Eğer mesafeyi korumayı başarırsanız açığa çıkan sırlarınızın sır olarak kalması muhtemelen daha olası olacaktır.
Eskilerde aradığınız "mahalle sıcaklığını" apartmanlarda bulmak, giderek büyüyen ve sıkışan şehirlerde bulmak pek mümkün olmayacaktır.
Çünkü otogardaki insanların ve apartmanlardaki insanların aynı mekanı paylaştığı diğer insanlara ihtiyacı yoktur. ihtiyacı olmadığı gibi mesafenin ortadan kaldırılmasına da gerek yoktur.
Aşk, dostluk, birliktelik, yardımlaşma ve paylaşma gibi insani etkinlikler sadece ve sadece ihtiyaçtan doğar. Birbirinize ihtiyacınızın olmadığı yerlerde aradığınız samimiyeti bulmanız o kadar da kolay değildir.
Sonuç olarak apartmanları çok ilginç buluyorum.
Medeniyetin geldiği son noktayı temsil ettiğine inanıyorum.
Bazen veganlar hayvan endüstrisinin vahşilik boyutunun geldiği noktayı gösterirken bazı hayvanların yaşam standartlarını ve yaşam alanlarını örnek gösteriyor. Tavuklar mesela. Nasıl da kötü kümeslerde nasıl da zor şartlarda yaşıyorlar. Tüm hayvanlardan olması gerekenin çok altında bir yaşam alanında nasıl da normalinin çok üstünde performanslar bekliyor üreticiler değil mi?
Hayvan severler rızaları dışında hayatları boyunca 20'ye 30 cm genişliğinde bir kümeste üst üste istif edilmiş tavuklara nasıl da acıyorlar.
inanın ben de acıyorum. Hayvan endüstrisinin geldiği nokta inanılmaz boyutlarda. Bunca insanı ete doyurmak için bu canlılara yapmadığımızı bırakmadık.
Ama medeniyet dediğimiz şey iyi bir şeyse eğer, olumlu şeylere hizmet ediyorsa eğer bu tip olumsuz sonuçlarını da göz önüne almak zorundaydık ve aldık.
Bu medeniyeti ayakta tutmak için milyarlarca insanı harcıyoruz, 3-5 tavuğun lafını edecek değiliz.