Azerbaycan 1918 yılında kurulmuştur, ancak 1920 yılında "Kızıl Ordu" tarafından işgale uğramış ve 28 Nisan 1920'de Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuş ve ardından Sovyetler Birliği topraklarına katılmıştır. Ülkenin tekrar bağımsızlığını kazanması 1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılması ile gerçekleşmiştir.
Ebulfez Elçibey (1938-2000)
Asıl adı, Ebulfez Kadir Güloğlu Aliyev olan Elçibey,1962'de Bakü Devlet Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünden mezun oldu. 1963-1964'te Mısır'da tercüman olarak çalıştı.
Elçibey, 1970'li yıllarda, eski SSCB topraklarına dahil olan Azerbaycan'ın bağımsızlığı için mücadele etmeye başladı . 1975-76 (tutuklandığı yıl ile ilgili net bilgi bulamadım) yılında Sovyet karşıtı propaganda ve Milliyetçilik suçlarından tutuklandı.1.5 yıl hapis yattıktan sonra şartlı olarak tahliye edildi. Hapis yattığı süre zarfında çok ağır işkencelere maruz kalan Elçibey, "
Çok işkence gördüm, çok çektirdiler, hiçbirine yanmam da, Atatürk rozeti vardı yakamda, onu aldılar elimden, ona yanarım" demiştir.
Elçibey Azerbaycan'ın SSCB içinde bir sömürge olduğunu söylemiş ve ülkenin bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır.
Atatürk'ten, Gandhi'den ve Mehmet Emin Resulzade'den etkilenmiştir. Kuzey ve Güney Azerbaycan'ın mutlaka birleşmesi ve Dağıstan'a, Gürcistan'a ve Ermenistan'a verilen toprakların tekrar Azerbaycan'a geri verilmesini gerektiğini savunmuştur.
Ebulfez Elçibey, 1988-1989 yıllarında Azerbaycan halkına bağımsızlık mücadelesi yolunda öncülük ederek, halkından büyük destek görmüştür. Elçibey, aktif siyasi hayatına 1989 yılında, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'nin (AHCP) başına geçerek başlamıştır.
Azerbaycan, SSCB'nin 1990'da dağılmasının ardından 18 Ekim 1991 yılında bağımsızlığını resmen ilan etmiştir. Ayaz Muttalibov'un (Moskova'nın has adamı olarak tanınır) kısa süren cumhurbaşkanlığının ardından, Haziran 1992'de yapılan seçimlerde, Azerbaycan Halkçı Cephe Partisi lideri Ebulfez Elçibey ülkenin ikinci cumhurbaşkanı seçilmiştir. 7 adayla yapılan cumhurbaşkanlığı seçimleri, 7 Haziran 1992'de Elçibey oyların 54% alarak, Azerbaycan'ın ilk demokratik olarak seçilen, komünizm yanlısı olmayan Cumhurbaşkanı olmuştur.
Hayatı boyunca, Türk dünyasının birleşmesi için mücadele eden Elçibey, bu yönde "Bütün Azerbaycan Yolunda" isimli bir kitap çıkarmıştır.
Ebulfez Elçibey tedavi gördüğü Gülhane Askerî Tıp Akademisi (GATA) Hastanesi'nde hayatını kaybetti, iki çocuk babasıydı.
ATATÜRK VE ELÇİBEY
Yukarda bahsettiğim gibi Atatürk, Elçibey'in en büyük rol modellerindendi. Elçibey hapiste gördüğü işkenceler sonrası “Çok işkence gördüm, çok çektirdiler, hiçbirine yanmam da, Atatürk rozeti vardı yakamda, onu aldılar elimden, ona yanarım” demişti.
Elçibey cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk resmi ziyaretini Türkiye'ye yaptı. Esenboğa havalimanına iner inmez toprağı öptüğü söylenen Elçibey, direkt olarak Anıtkabir'i ziyaret etti. Elçibey Anıtkabir özel defterine yazdığı sözleri şöyle tamamladı:
"Ey böyük Türk'ün böyük Komutanı! Seni ziyaret etmekle özüm ve milletim adına şeref duydum. Senin Asgerin."
Anıtkabir'den sonra TBMM'ye geçti, kürsüye çıktı, milletvekillerimize hitaben şunları söyledi:
“Biz bu mücadeleye başlarken, bana sordular, ne yapacaksınız, onlara dedim ki, yolumuz Mustafa Kemal'in yoludur, demokrasi devleti kuracağız”
Bugün Ebulfez Elçibey'in 21. ölüm yıl dönümü. Huzur içinde yat Atatürk'ün Asgeri...
Edit:Elçibey'in Anıtkabir ziyareti esnasında kaydedilmiş
görüntüler
Edit2:Yaklaşık 6-7 farklı kaynaktan yararlandım hepsini buraya eklemek isterdim lakin sözlük alt yapısı çok fazla bkz ve linki kaldırmıyor saçma bir hal alıyor entry.