---
spoiler ---
2000'lerin başında küçük vilayetlerde ya da ilçelerde falan yaşayan insanlar bilecektir bu duyguyu: abuk subuk bir kanalda bile olsa şehirle ilgili bir haber/tanıtım/gezi/program vs. yapıldığı zaman insanlar birbirini arayıp haber verirdi. hatta bazı belediyeler durumu abartıp öncesinde şehir hoparlörlerinden bunu halka ilan ederdi. insanlar yayın saatini kaçırmaz, kimsenin kaçırmasını istemez ve eş dost birlikte, yaşadıkları bu küçük kentin 10 dakikalığına bile olsa ulusal bir kanaldan yayınını izlemek isterdi.
bu davranış biçimi çok ilginç bir güdü.
bunun taşra insanı olmakla ve 90'lardan miras kalacak bir biçimde televizyonun hayatlarımızda nasıl yer ettiğiyle alakası var.
ben küçükken bir akrabamızın evinde televizyon olmamasını acayip garipsemiştim. televizyonun olmadığı bir evde vakit nasıl geçer, o sessizlik nasıl giderilir anlam veremezdim. çünkü bizim evde bir dönem; izlensin ya da izlenmesin uyanınca ilk televizyon açılır, sabahtan akşama kadar açık kalırdı. televizyonun anlamı birçok evde olduğu gibi büyüktü.
bizi, o küçük hayatlarımızı gerçek dünyaya bağlayan yegane araçtı bir zamanlar televizyon. en azından 2000'lerin başına kadar bu böyleydi.
"şu anda tüm türkiye bizi izliyor" lafı bir zamanlar gerçekten anlamlı bir laftı. yaşadıkları dünyanın televizyona taşınmasını coşkuyla karşılayan taşra insanı, tam da bu illüzyonun etkisinde hareket eder.
bu nedenle
vizontele filmi türk sinemasında alternatifi olmayan bir yerde duruyor. muhteşem ve kıymetli bir işe imza atmıştır o dönemde
yılmaz erdoğan ki bir benzeri daha yapılamadı. modern türk'ün modernleşme öyküsü hakkında da ilginç bir meseleye değiniyor.
işte bu yüzden taşra insanı için böyle bir aygıtın içerisinde kendisinden bir şeyler buluyor olmasının anlamı büyüktür.
televizyon gerçek dünyaya açılır. seçimler olur, savaşlar çıkar, büyük felaketler yaşanır, uluslararası turnuvalarda yarışılır, popstarlar milyonların gönlünde taht kurar, en kral aşklar -tam olarak yerini bilemediğimiz yerde- orada yaşanır, acının da sevincin de en görkemlisi burada, yaşadığım bu küçük dünyada değil, içine giremediğim başka bir fanusun içerisinde yaşanır... bunlar gerçek dünyanın gerçek hikayeleridir ve bu hikayelerin mimarları arasında 5 kişilik bir ailenin fertlerinin yeri varla yok arasında bir şeydir. sana bu hikayeye şahit olma vasfı verilmiştir sadece.
evin içine kadar girmiş bir propaganda aracı vesilesiyle onlardan daha gerçek olduğumuza ikna olamayız. gerçeğin şahitleriyizdir sadece. eğer türk askerleri sınır ötesi harekatı düzenliyorsa bu gerçek bir hikayedir. ama senin hikayen değildir.
kendimi tutmasam bu entryi vizontele entrysine çevirebilirim. filmde bu olay çok güzel işleniyor çünkü.
filmin sonunda belediye reisinin oğlu kıbrıs harekatında şehit oluyor. bak sıradan bir köylü bile değil. belediye reisi bu adam. komutan arayıp evladının kıbrıs'taki şehitliğe defnedildiğini haber veriyor ve filmde şu cümle geçiyor gerçekten; "
koskoca paşa herkesi arar mı? belli ki sevdirmiş kendini orada komutanlarına"
...
müthiş bir detaydır bu. her izlediğimde bu detaya takılır ve filmi durdururum. "nasıl ya?" oluyorum hep. altan erkekli sağ olsun 10 saniyelik sekansta öyle gerçek bir adam oluyor ki tüylerim diken diken oluyor her seferinde.
o sahnenin bendeki anlamı şudur; taşra insanının dünyası alabildiğine küçük, alabildiğine kısır bir dünyadır. halbuki televizyonun anlattığı hikaye gerçek hikayedir. "koskoca paşa" da elbette bu hikayenin gerçek kahramanları arasındadır. en azından
bülend ecevit kadar!
şu meşhur fillerin savaşındaki çimenlerin ehemmiyetsizliği meselesine en çok inanan, taşra insanıdır.
o dönem televizyon öyle büyük bir hikaye anlatır ki insan kendisine o hikayede bir türlü rol bulamaz. etkisiz ve önemsiz taraftan gerçek ve etkili tarafa geçmek için evladın canından da olsa belki sevinç ya da gurur değil ama tam olarak tanımını yapamadığım bir tatmin duygusu kaplar insanın içini.
"var olduğunun hatırlatılması" tatmini.
---
spoiler ---