dünya birçok kez buzul etkisinde kalmış ve son 700.000 yılda büyüklü küçüklü 8 soğuk ve 8 sıcak dönem yaşanmış; okyanus diplerinden alınan örnekler 6 soğuk, 6 sıcak dönemi saptayabiliyor. pleistosen fauna ve florasında, günümüz fauna ve florasının üyelerinin yanı sıra; mamutlar, kılıç dişli kaplanlar, dev gergedanlar gibi pek çok dev memeli de yaşıyordu. pleistosen, insanın ortaya çıkıp yaygınlaştığı dönem olarak da önemlidir. pleistosenin bitip holosenin başlamasıyla, buzul çağı biter ve dev memeliler ortadan kalkar, evrimin ilk ayağı olan
australopithecus'tan,
homo sapiens'e kadar olan hominid yayılışını kapsayan pleistosen, "buzul çağı" olarak bilinse de, aslında bölüm boyunca, kutup buzulların oldukça yaygınlaştığı bir dizi soğuk dönem ve bu dönemleri bölen ılıman hatta tropik dönemler yaşanır. soğuk dönemlerde buzullar ılıman kuşağa doğru ilerleyerek, zaman zaman karaların %30'unun üzerini örter, deniz seviyesi düşer ve kıtalar arasında hayvan ve insan göçlerine olanak sağlayan kara köprüleri kurulur.
pleistosen yaşamı günümüze aşırı derecede benziyordu. bugün yaşayan pek çok kozalaklı, çiçekli bitki, bözek, yumuşakça, kuş ve memeli cinsi -hatta türü- pleistosende de yaşıyordu. ancak bu tanıdık hayvanların dağılımı günümüzden oldukça farklıydı. fillerin ve su aygırlarının pleistosen temsilcileri, dev memeliler bütün kıtalarda yaygındı. kuzer amerika, avrupa ve asya'da kılı. dişli kaplanlar, mamutlar, kürklü gergedanlar, uzun boylu bizonlar, mastodonlar, dev kurtlar ve develer; avusturalya'da dev kanguru ve vombatlar; güney amerika'da fil boyutlarında dev yer tembel hayvanları, dev armadillo benzeri glyptodontlar, bu dev memeli faunasının üyeleriydi. etçil dev kuşlar da varlıklarını sürdürüyordu. pleistosen sonunda gerçekleşen yok oluşta, bu devlerin heps ortadan kalkar. bazı bilim adamları, yok oluşunun nedeninin yaygınlaşan avcı insanlar olduğunu düşünüyor. her ne kadar bir kıtaya insanların gitme zamanı ile o kıtadaki dev memelilerin ortadan kalkma zamanı birbirine uysa da, insanlar bu hayvanların tamamını yok etmeye yetecek sayıya ve teknolojiye sahip olmadıklarından, bu teoriye şüpheyle bakılıyor. insanların taşıdığı bir virüsün tüm bu türleri yok etmiş olabileceğini düşünen bilim adamları da var. dev memelilerin yok olmasının nedeni henüz tam olarak anlaşılmasa da bu iki açıklamanın bir bileşimi de olabilir. dönemin sonunda son buzul erir, buzul çağı sona erer, iklim yumuşar, denizler yükselir.