şibumi
rodney william whitaker'in
trevanian takma adıyla yazdığı kitaptır.
“... nicholai hel, yarı rus, yarı alman asıllı koyu bir amerikan düşmanı. şanghay'da doğmuş, bir japon generali tarafından büyütülmüş ve "go" oyununu öğrenmiş. bask dili dahil yedi dili ana dili gibi konuşuyor. üstün düzeydeki "yakın algılama" yeteneği sayesinde fotoğrafı bile çekilemeyen bu yenilmez savaşçı günün birinde emekli olarak yaşadığı şatosundan amansız ve acımasız bir dövüşe katılmak üzere çıkıyor.”
(kitabın arka kapağında bulunan yazı)
şibuminin geçtiği bir yer de
murat menteş'in
korkma ben varım romanı. romanda,
müntekim gıcırbey'in aşık olduğu şebnem isimli kadının soyadı şibumidir. şebnem'i şibumi yapan hiç bir şekilde nitelenmemesidir (kitapta bu, saf bir platoniklik sebebiyledir ama kelimenin taşıdığı ideoloji de bu yöndedir), ne olduğuna ilişkin bir soru sormaktan çok, içerisinde tanımlama gereği bulunmayan çocukluk yaşları sevgisi gibi sezgisel bir kabul vardır . müntekim'in şibumi sandığı sevdaya kadar şebnem'in nasıllığına bile değinilmemiştir. (basitliği sıradanlıkla karıştıran dramatik sevda. gerçi her sevda bir parça dramatik)
şibumi, günümüz konuşma dilinde pek yaygın bir kelime değil. zaten bu dünyanın kelimesi de değil.
bu kitaplardan ya da
(bkz: go) oyununun felsefesinden yola çıkarak basitliğin hafifliğine değinen bir kelime olduğunu anlayabiliriz. şibumi olan pirüpaktır, aşikardır; kimse tutup da güneşi övgüye boğmaz üstelik galaksiye yettiğini dahi unutmadan . şibumi, manasını basitlikte bulmuş, “ispat çabasız” ve “hakimiyet iddası olmayan otorite”.
dilimizde kimi basit'likleri çeşitli sıfatlarla nitelemediğimiz zaman bazen aktarmak istediğimiz manadan uzak kalabiliyoruz. bunu önlemek amacı ile burada değindiğim basit, şu anlamları içermektedir demeliyim. yalın ama sade olmak zorunda değil. sade olan tek parça, bir bütünlük teşkil edebilir lakin burada şeyin ana maddesinin tasarrufsuz kullanılması onu yoğun ya da eksik yapar. bahçe mimarisinde de kullanılmasına istinaden bir yanına daha değineyim, aynı zamanda bir önceki cümlenin iskelesi olsun bu; çiçeğin yalın anlatımını sağlayacak bir şekilde onu ve çevresini düzenleme.
önemi unutulmuş yanı başımızdaki insan gibi varlığını ona alışarak manipüle ettiğimiz, keşfini unuttuğumuz alışıla gelmiş olan şeyin şeklidir şibumi. go oyununda insanın kendisini ve rakibini tanıması, herhangi bir duygunun yaveri olmadan aksine her duygusunu, kişinin bir kenara bırakıp bizzat gerçeğin kendisini anlamaya çalıştığı basitlik.
(bkz: müntekim gıcırbey)'e üzülün ama hak vermeyin. şebnem, sadece şibumi şekilde sevenin gözünde şibumidir. şebnem şebnemdir. başkasını başka her türlü sevmek en fazla 'basit' olması temenni edilen ama sıradan, ama saçmadır. .
alıntılar şibumi, sayfa 84. kimi baskılarda sf. 114
(kelimenin anlamına saygı göstermek ve sedat peker tweetlerinden sonra hemen herkesin kitabın ne anlatıyor olduğu hakkında fikir, bilgi sahibi olması kitaba çokça değinmememin sebebidir.)