sözlükte "bilmek, şuurda hasıl olmak, sağlam ve kesin bir biçimde, bir şeyin gerçeğini bilmek" gibi anlamlara gelen ilim, kelâm ilminde, vakıaya uygun olan kesin inanç; aklın ve duyuların mevzuuna giren her şeyin tanınmasını sağlayan sıfat; zıttına ihtimal verilmeyecek şekilde mânaları birbirinden ayırt etme sıfatı şeklinde tanımlanmıştır.
ilim öğrenmenin fazileti çoktur. Kur'an-ı Kerim'de mealen;
"bilmiyorsanız zikir (ilim) ehline, alimlere sorun" buyrulmuştur. (Enbiya-7)
diğer üç ayet-i kerime meali de şöyledir;
"Allah iman edenleri yüceltir. kendilerine ilim verilmiş mü'minleri ise cennette kat kat derecelere yükseltir." (Mücadele-21)
"de ki; hiç bilenlerle bilmeyenler bir olur mu? bilen elbette kıymetlidir." (Zümer-93)
"kulları arasında Allah'tan en çok korkan alimlerdir." (Fatır-28)
Peygamber Efendimiz (sav) buyuruyor;
"ilim öğrenin. zira ilim Allah için öğrenmek, Allah'tan korkmaktır. ilim öğrenmeyi istemek ibadet, ilim müzakeresi tesbih, tahsili ise cihaddır."
bilmeyenlere ilim öğretmek sadaka, onu ehline vermek de Allah'a yakınlıktır. çünkü ilim helal ve haramı gösteren işaretler ve cennet ehlinin yollarının kandilleridir. ilim yalnızlıkta dost, gurbette arkadaş, bollukta ve darlıkta yol gösterici, düşmanlara karşı silah, dostlar yanında ziynettir. Allah ilim ile milletleri yükseltir, sohbetlerine melekler katılmak ister, kanatları ile onları okşarlar. yaş ve kuru her şey, denizde yaşayan balıklar, diğer canlılar ve karadaki bütün hayvanlar onlar için istiğfar eder. çünkü ilim; kalplerin cehaletten kurtulması, gözlerin karanlıktan aydınlanmasıdır.
ilim üzerine düşünmek oruç sevabına eşittir.
ilim öğrenmek geceyi namazla ihya etmeye denktir.
ilim amelin rehberidir.
"ilimden daha değerli bir şey olamaz. çünkü sultanlar insanlara hükmederken, alimler, sultanlara da hakimdir."
"ilim yolunu tutana Allah cennet yolunu açar."
hadis-i şerif
"ilmin hepsi dünyalıktır, ahiret için olanı kendisiyle amel edilendir. amelin hepsi havadır, ancak Allah rızası için olanı başka."
sehl
"evinden ilim talebi için çıkan hiç kimse yoktur ki, melekler yaptıkları işten razı oldukları için kanatlarını onun yoluna sermiş olmasınlar."
hadis-i şerif
"Allah katında, sabah akşam ilimle meşgul olmak, Allah yolunda cihaddan daha üstündür."
kenzu'l-ummal
"fen ve sanat mü'minin kaybettiği malıdır. nerede bulursa alsın."
hadis-i şerif