tunç çağı denilince akla gelen ilk uygarlıklardan birisi. çocukken okuduğum ilk tarihi metin, hititler hakkında olmuştu ve hayran kalmıştım. halen daha çok sevdiğim bir uygarlıktır. ve haklarında bu entryi girmek boynumun borcudur.
hint-avrupa kökenliydiler ve kendilerine hitit değil
nesili diyorlardı. balkanlar'dan göç ettikleri düşünülmekte. anadolu'ya gelip de anadolu'daki hattiler ve huriler ile kaynaştıklarında, dillerinin ve kültürlerinin pek çoğunu onlardan almışlardır, hitit olarak değişiyor adları. biliyoruz ki başkentleri hattuşaş idi. bugünkü çorum'daki boğazköy.
hititler, ataerkil bir toplumdu. kadın, kocası öldükten sonra kocasının erkek kardeşiyle evlendiriliyor, kardeş yoksa kocasının babasıyla evlendiriliyordu. o da yoksa ailedeki bir erkekle evlendiriliyordu. yani o ailede kalmak zorundaydı.
ve ayrıca başlık parası hititler'de de vardı. erkeğin kadına başlık parası ödemesi zorunluydu.
bir babanın, üvey dahi olsa kızlarla ilişki yaşaması yasaktı, ölüm cezası vardı ancak bir erkek, üvey annesiyle ilişki yaşarsa ölüm cezası almıyordu hatta erkek üvey annesiyle evlenebilirdi.
buna rağmen kraliçelerin
(bkz: tavananna) devlet işlerinde çok önemli bir konumları vardı. kraliçe yönetime dahil olabiliyordu.
hititler'de ekmek çok önemliydi. yüz çeşit ekmekleri vardı. üç peynirli ekmek (üç peynirli pizza?) meyveli ekmek ve çeşitli şekillerde ekmekler vardı, hepsinin de adı farklıydı. bira vardı ve su az olduğu zamanlar bira tüketiyorlardı fakat biranın posası olduğu için bardaklarında süzgeç de oluyordu.
şarap kutsaldı. dini ayinlerde kullanılıyor, toplum da bol bol kullanıyordu.
hititler'de büyü inancı vardı. hatta bu yunanlılar'da bile var. hititler'de iki büyü türü vardı. ak büyü, buna şifacılık da diyebiliriz, izni vardı. ancak kara büyü dediğimiz kötü büyü yasaktı ve yapan kişi tespit edilirse öldürülüyordu.
hititler'de kölelik sistemi vardı. ancak onların da para biriktirme, mülk edinme hakları vardı. hür bir kadınla evlenebiliyorlardı. ama kölelikleri düşmüyordu. fakat köle bir kadın, hür bir erkekle evlenirse kölelik durumu kalkıyordu.
hititler para niyetine şekel dedikleri gümüş çubuklar kullanıyorlardı. bir şekel karşılığı bir öküz kiralayabiliyordunuz. bir işçinin maaşı da 100 şekeldi.
yani bizden daha iyimiş o zamanın işçilerinin maaşı.
çok tanrılıydılar. bildiğimiz kadarıyla bine yakın tanrıları vardı ancak ennn önemli ve korktukları, saydıkları tanrı, fırtına tanrısı teşup idi.
ve bildiğimiz üzere ilk barış antlaşmasını ise mısırlılar ile imzalamışlardır.
(bkz: kadeş)
hititliler'i o dönemdeki
deniz kavimleri'nin ve kuzeyden gelen kaşka kavminin saldırıları bitirmiştir.
özellikle deniz kavimleri, o dönem pek çok uygarlığa son vermiştir. halen daha nereden geldikleri ve kim oldukları gizemini koruyorken, onları zar zor da olsa durduran güç mısır olmuştur.
hititler, anadolu kültürümüzün en önemli uygarlıklarından birisi. ankara'daki
anadolu medeniyetleri müzesi'nde pek çok eserleri mevcut. bizzat ziyaret edip görme fırsatım oldu. ankara'ya gider gitmez anıtkabir'den sonra gittiğim yer bu müze olmuştu. kesinlikle şahane bir hitit bölümü var. mutlaka görün.
ayrıca çorum'daki boğazkale'ye gidip antik kenti görebilmeyi çook çook istiyorum. inşallah nasip olur bi gün.