t: kelime olarak değerini düşürme anlamına gelen devalüasyon, bir iktisat terimi olarak ülke parasının yabancı paralar karşısında değerinin düşürülmesini ifade eder.
siyasilerin ve hükümetin tekelinde olan bir durum olup ekonomik program çerçevesinde geçmişte örnkleri vardır. genellikle amacı durgun olan iç piyasayı hareketlendirmek olup; bir araç olarak kullanılır.
genel amaç: devalüsyon sonucunda tl yabancı para karşısında değer kaybedecek, yabancılar için ülkende bulunan mallar ucuzlayacak ve ihracatın artacak. ithalat azalacak ve dış ticaret dengesi sağlanacak..
öncelikle iblinmesi gerekir ki devalüasyon sabit kur sistemi için geçerlidir. türkiye 80'li yıllara kadar sabit kur rejimi utgulamış ve merkez bankası hükümetlerin yönlendirmesi doğrultusunda döviz kuruna müdahale etmiştir. 1980 sonrası ise belli bir bant içersinde müdahaleli dalgalı kur rejimi uygulanmış ve yine döviz kuruna operasyonlar yapılmıştır.
neler mi bu müdahaleler?
7 eylül 1946 tarihinde % 54,3 oranında,
4 ağustos 1958 tarihinde % 68,9 oranında,
10 ağustos 1970 tarihinde % 40 oranında,
21 eylül 1977 tarihinde % 9,1 oranında,
1 mart 1978 tarihinde % 23 oranında,
10 haziran 1979 tarihinde % 43,7 oranında,
24 ocak 1980 tarihinde % 32,7 oranında,
5 nisan 1994 tarihinde % 51 oranında,
22 şubat 2001 tarihinde % 28,4 oranında, devalüasyon gerçekleştirilmiştir.
kriz sonrasında türkiye dalgalı kur rejimine geçmiş ve uygulamada müdahaleli dalgalı kur rejimi uygulamaya başlamıştır. şuan ne kadar esnek kur politikası uygulansa da merkez bankası döviz kurunun çok fazla yükseldiği dönemde direk müdahale edip dövizin ateşini almaya yönelik politika izlemektedir. şuan da umarım şuan ki döviz kuru merkez bankasının müdahalesine rağmen bu seviyede değildir. yoksa toptan dükkanı kapatıp gidelim.
gelelim günümüze..
çok fazla geçmişe gitmeye gerek yok, yılbaşında doların tl karşısındaki değerine ve şimdiki değerine bakalım.
1 ocak 2016===> 1$=2,94 tl
15 kasım 2016==> 1$=3,28 tl
türk lirası dolar kuru karşısında onbir ay gibi kısa bir sürede %11 değer kaybetmiştir.
filmi biraz daha geri sardırıp 1 sene daha geriye gidelim.
1 ocak 2015 ==> 1$=2,28 tl
15 kasım 2016=> 1$=3,28 tl
türk lirası dolar kuru karşısında yaklaşık olarak %44 değer kaybetmiştir. şimdi kim inkar edebilir bu ülkede devalüasyon olmadığını. sokağa çıksan insanlara mikrofon uzatsan ekonomi çoogg iyi..
bir örnekle olayı pekişritip daha fazla uzatmak istemiyorum.
bir ticaret haneniz olduğunu düşünün ve ticarethanenizde yer alan malların büyük bölümünü ithalat ile karşılıyorsunuz. 1 ocak 2016 yılında ithal ettinginiz mal için 1000 dolar ödeyip karşılığında 2940 tl öderken bugün aynı mal için 3280 tl ödüyorsunuz. aslında aradaki fark olan 340 tl fiyatlara yansıyıp farkında olmadan bizim cebimizden çıkıyor?? nasıl mı??
(bkz: enflasyon) bir ara buna da değineceğim. esenlikle..