bankalar tarafından çıkarılan ve
hamili tarafından bankaya gösterildiği an da madeni parayla ödeneceği taahhüdünü taşıyan evrak.
nam-ı diğer;
para
tek başına bir anlam ifade etmediği için napolyon gibi zeki ama aza kanaat etmeyen adamlar tarafından hep daha fazlası istenmiş.
hatta lafı bile var;
para para para
zannımca
lidyalılar parayı bularak insanlığa iyilikten çok kötülük yaptıklar.
the wolf of wall street filminde de denildiği gibi "para en güçlü uyuşturucudur." insanlık, en büyük zararı güç düşkünü, ahlak yoksunu kişilerden gördü.
(bkz: david rockefeller)
1. dünya savaşı'na kadar bankalar, "paraya çevrilir banknot" çıkarırlardı. bankanın herhangi bir yerdeki gişesine bunlar gösterilince karşılığı madeni para olarak alınırdı. böylece madeni para taşıma güçlüğü ortadan kaldırılmıştı. ancak daha sonraki yıllarda banknotların paraya çevrilebilmesi bazı koşullara bağlandı. böylece
koşullu çevrilme sistemi doğdu.
örnek olması açısından; banknotlar yalnız bankanın merkezinde paraya çevrilebiliyorlardı. eğer banknotların madeni parayla ödenmesi zorunluğu yasayla geçici bir zaman için ortadan kaldırılırsa, paraya çevrilme yeteneğini taşımayan bu banknotlar,
kağıt para niteliğini alır. madeni karşılığı bulunmaksızın ve madeni para ile ödeneceği taahhüt edilmeksizin devletlerin çıkardığı paralara kağıt para denir.
bugün dünyanın birçok ülkesinde banknotlar madeni paraya çevrilemez durumda olduğu için kağıt para niteliğini almışlardır. bankalar altın karşılığı bulunmadan da banknot çıkarmışlardır. böylece karşılıksız banknot çıkarmak, piyasadan faizsiz borç para almak demektir. çünkü bankalar, bu banknotları para gibi kullanmaktadırlar.
öte yandan, karşılıksız banknot çıkarmak, para değerinin düşmesi sonucunu yaratır. bu nedenle banknot çıkarmak işinin düzenlenmesi zorunlu hale gelmiş ve bu işin bir bankanın tekeline verilmesi uygun görülmüştür. günümüzde banknot çıkarma, merkez bankalarının tekelindedir.