bilinçsiz ve erdemsiz toplumlara atılan en büyük kazıklardan biri bu kavramdır. zira salt “
çoğunluk”a dayanır. salt çoğunluksa her zaman haklı değildir. hatta salt çoğunluk tarih boyunca genelde haksız, kaba, cahil, yobaz, faşist ve hoşgörüsüz kitlelerden oluşmuştur.
gerçek demokrasi, en temelde herkesin aynı fırsat ve eğitim eşitliğinden geçip o minvalde bilinçlendikten sonra her anlamda hayata dahil edilmesi, oy kullanmasıdır. yoksa, diğer türlü hep bir kandırmaca ve kitleleri oylamaktan ibaret olacaktır. çünkü bilinçsiz, hoşgörüsüz,
faşist,
yobaz ve
cahil kitlelerin oy kullandığı her seçimin ardından ezici oranda cahil bilgini, korkaksa cesuru yönetmiş, yönetmeye devam edecektir.
gelişmemiş veya gelişmekte olan toplumlarda insanları oyalamayı bırakmalı artık, bürokratlar. sosyologlar. toplum bilimciler... ve onların az bir şey haysiyetleri varsa, gerçek demokrasi ortamının oluşması için her biri ayrı ayrı veya aynı anda çabalamalıdır.